Oost-Indische Buurten

In de oude spelling Djokjakarta of kortweg Djokja genoemd. Jogjakarta is een provincie en stad in Midden-Java. Vroeger was het onderdeel van het Javaanse rijk van Mataram. Nu is het de enige regio in Indonesië waar een prekoloniaal koninkrijk regeert, namelijk de sultan van Jogjakarta. De huidige sultan is Hamengkubuwono X. In Jogjakarta wonen ruim 3 miljoen inwoners. De steun van Jogjakarta tijdens de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië, de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) was essentieel. De stad werd hoofdstad van de Republiek Indonesië van januari 1946 tot december 1948, nadat Jakarta door de Nederlanders was veroverd. Toen de Nederlanders ook Djokja veroverden verhuisde de hoofdstad op 19 december 1948 naar Bukittinggi in West Sumatra. Na de onafhankelijkheidsverklaring kreeg Jogjakarta als dank voor bewezen diensten de status van een speciale regio, de enige regio met een koninkrijk. Een van de bezienswaardigheden is de kraton, het vorstelijk paleis van Hamengkoeboewono X en heeft een oppervlak van 1.000 bij 750 meter. Het is gebouwd voor sultan Hamengkoeboewono I in 1756.

Bronnen
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.135-136.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Yogyakarta (14-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Djokjakartaweg (1)

De belangrijkste verzetsgroep in Bandoeng tijdens de Tweede Wereldoorlog is het Java-Legioen onder leiding van de Nederlandse kapitein De Lange (zie ook trefwoord De Lange). Nederlandse en Indisch-Nederlandse padvinders en scholieren worden ingezet voor verbindingsdiensten. De groep padvinders stond onder leiding van hopman ‘luitenant’ W. van der Vorst. Zij werden bijeengebracht op een onderneming in de bergen van de Preanger en werden daar geoefend door Indisch-Nederlandse, Ambonnese, Menadonese en Timorese ex-Knil-militairen. Enkelen van die padvinders liepen met hun wapens te pronken; ook werden er schietoefeningen gehouden die wijd en zijd te horen waren. De Kenpeitai werd gewaarschuwd - eind juli werd de onderneming overvallen. Er vielen twee doden. Van der Vorst werd gearresteerd en met hem ongeveer honderdzestig jongeren van wie een deel na hun vlucht gegrepen werd. Van der Vorst werd in april 1943 bij Batavia terechtgesteld, met de jongeren betrachtten de Japanners, tot wie een door vele Nederlandse en Indisch-Nederlandse vrouwen ondertekend verzoekschrift gericht was, clementie: zij werden, na enige tijd in de Soekamiskin-gevangenis opgesloten te zijn geweest, naar een burgerinterneringskamp te Tjimahi overgebracht.

Bronnen
-           https://www.verzetsmuseum.org/museum/nl/tweede-wereldoorlog/koninkrijkdernederlanden/nederlandsindie/nederlandsindie,verzet/persoonlijke_verhalen/bandoeng (14-1-2019)
-           http://www.meertens.knaw.nl/loedejongdigitaal/orig-pages/nl.vk.d.11b-1/pg_0449.pdf (14-1-2019)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Java-Legioenstraat (1)

Java, is de kleinste van de Grote Soenda-eilanden (Borneo, Celebes, Sumatra en Java). Java ligt tussen Sumatra in het westen en Bali in het oosten. Ten noorden ligt de Javazee en de eilanden Borneo en Celebes, ten zuiden ligt de Indische Oceaan.
Java heeft altijd een dominerende positie in de geschiedenis van Indonesië gehad en kent een zeer rijke cultuurgeschiedenis. Een vulkanische bergketen strekt zich over de gehele lengte van het eiland uit met wel 38 vulkaantoppen, waarvan enkele nog werken. De hoogste vulkaan is Gunung Semeru (3.637 meter), de meest actieve is de Gunung Merapi (2.930 meter). Het is dan ook die vulkanische bodemgesteldheid waaraan Java zijn opzienbarende vruchtbaarheid te danken heeft. De vele regens, het groot aantal rivieren en het eeuwenoude ingenieuze irrigatiesysteem zorgen voor een goede bevloeiing van de rijstvelden, de sawa’s.
Java is met ongeveer 150.000 km² ruim drie keer zo groot als Nederland. Het eiland is 1.000 kilometer lang en 210 kilometer breed. Er wonen 143 miljoen mensen en dat is meer dan de helft van de Indonesische bevolking (2014). Een bevolkingsdichtheid van circa 1.100 inwoners per km².

Japara of Djapara (Indonesisch: Jepara) is een regentschap op het eiland Java, ten noordoosten van Semarang (stad) en niet ver van de vulkaan Muria. Het regentschap aan Java's Noordoostkust heeft ongeveer een miljoen inwoners; de stad Japara heeft een voornamelijk islamitische bevolking (95%), maar er wonen ook Chinezen.

Het ms Japara is in 1938 bebouwd op de werf van P. Smit in Rotterdam en was eigendom van de Koninklijke Rotterdamsche Lloyd. Het schip is in 1969 gesloopt.

Bronnen
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.206.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Japara_(regentschap) (14-11-2017)
-           https://nimh-beeldbank.defensie.nl/memorix/c93c51c5-a739-ee5d-d882-4fad84fe17d4 (14-11-2017)
-           http://www.krlmuseum.nl/megagalerij/index.php?cmd=showship&ship=Japara (14-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Japarastraat (1)

Jakarta is de hoofdstad en regeringszetel van de Republiek Indonesië. De stad ligt op de noordwestkust van het eiland Java. Jakarta is het economische, culturele en politiek hart van Indonesië en heeft volgens de volkstelling van 2014 10.075.310 inwoners. De officiële metropool Jabodetabek, een naam gevormd door de eerste lettergrepen van de volgende steden Jakarta, Bogor, Depok, Tangerang en Bekasi, is de op een na grootste van de wereld. Volgens de volkstelling van 2010 wonen er in deze metropool 30.214.303 inwoners.[update] De stad heeft een lange geschiedenis en heeft ook vele bekende namen gehad: Sunda Kelapa (397-1527), Jayakarta (1527-1619), Batavia (1619-1942) en Djakarta (1942-1972) en sinds 1972 de huidige naam. De stad bleef na de onafhankelijkheidsverklaring in 1945 nog steeds de hoofdstad van Indonesië. De zetel van de ASEAN (Association of Southeast Asian Nations) organisatie zit in Jakarta net als vele belangrijke financiële instituten, zoals Bank Indonesia en de Effectenbeurs van Indonesië. Ook hoofdkantoren van Indonesische bedrijven en multinationals zetelen in Jakarta. De bijnaam van Jakarta is Big Durian, Grote Durian, de zeer sterk ruikende vrucht met zijn stekelige buitenkant en zachte kern. Het is ook een knipoog naar de The Big Apple, New York.

Zie ook Batavia.

Bron
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Jakarta (14-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren) 
Djakartaterras (1), Jakartastraat (1)

Insulinde is een woord dat bedacht is door Multatuli in zijn Max Havelaar (1860). Het is een samentrekking van de woorden (Lat.) insula (eiland) en Indië. Het staat voor de Indonesische archipel.

Het s.s. Insulinde is in 1913 gebouwd door de Kon. Mij. De Schelde in Vlissingen en in 1914 te water gelaten. 

Bron
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921), p.201.

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Insulindelaan (3), Insulindepad (1), Insulindeplein (3), Insulindesingel (1), Insulindestraat (6), Insulindeweg (2), Laan van Insulinde (1). Totaal 17.

Indrapoera of Indrapura verwijst naar het ms Indrapura, die in het bezit was van de N.V. Rotterdamsche Lloyd vanaf circa 1925. Het was een postschip dat in Vlissingen bij de Koninklijke Maatschappij ‘de Schelde’ te water werd gelaten. Het voer in de jaren 40 op Tandjoeng Priok

Het was ook een district van de onderafdeling Balai Salasa, afdeling Painan, het zuidelijkste gedeelte van het gewest Sumatra Westkust. Er zijn ook twee dorpjes op Sumatra met deze naam.

Bronnen
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.199.
-           http://www.marhisdata.nl/main.php?to_page=schip&id=3027 (14-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Indrapoerastraat (2)

Indië verwijst volgens het woordenboek naar de rivier de Indus, dus eigenlijk het gebied van de Indus. In Nederland wordt Indië zonder nadere toevoeging altijd gebruikt voor Nederlands-Indië, Indonesië. Het is een aardrijkskundige term die ook nu nog zonder staatkundige bijbetekenis of bijgedachte gebruikt kan worden: hij woont al lang in Indië; (hist.) de beide Indiën, Oost- en West-Indië.

Bron
-           Van Dale

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Indischestraat (1)

Imagiri (ook Imogiri) is de koninklijke begraafplaats bij Jogjakarta. Het is de laatste rustplaats van de heersers van Mataram, de Soesoehoenans van Soerakarta, de sultans van Jogjakarta en van andere hoge Javaanse edelen. De naam komt uit het Sanskriet en betekent ‘Sneeuwberg’ of ‘Himalaya’. De begraafplaats is gelegen op een bergrug, die langs 360 treden wordt bereikt.

Bronnen
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.196.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Imagiri (14-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Imogirituin (1)

Gustaaf Willem baron van Imhoff (Leer, 8 augustus 1705 – Batavia, 1 november 1750) was gouverneur-generaal van Nederlands-Indië van 28 mei 1743 tot 1 november 1750. Gustaaf Willem baron Van Imhoff is geboren te Leer aan de Eems in Oost-Friesland, net over de Duitse grens. In januari 1725 reisde hij als onderkoopman naar Batavia en maakte daar snel promotie. Op 23 juli 1736 werd hij gouverneur en directeur van Ceylon en Raad ordinair. Op Ceylon maakte hij een einde aan de heersende onrust. Van Imhoff was een vooruitstrevend man die in Sri Lanka wordt herinnerd als een van de betere en welwillende gouverneurs van de VOC. In 1738 vertrok Van Imhoff naar Nederland. Hij had op de bewindhebbers een zodanig goede indruk gemaakt dat zij hem op 2 december 1740 tot gouverneur-generaal benoemden.

Ikat is een techniek waarmee men textiel van motieven voorziet door, voorafgaand aan het weven de garens te verven waarbij delen van de garens samen worden gebonden of bedekt worden met een waterafstotende stof (zoals was) zodat kleurstof zich op die plaatsen niet kan hechten. De techniek is mogelijk duizenden jaren geleden in China ontstaan. In Nederland is het procedé bekend onder de naam ikat die in het Javaans "binden" betekent. Men snijdt de garens op lengte en bindt ze in strengen samen. Precies afgemeten delen van een streng bindt men af en bedekt men met een vloeistofafstotend materiaal dat de verf en/of de beits (een mengsel waardoor kleurstof zich aan een vezel kan hechten) niet doorlaat. Men gebruikt daarbij een washoudende of vettige substantie. Als na het verfbad de garens droog zijn en het vloeistofafstotende materiaal is verwijderd, bindt men de strengen op andere plaatsen af en dompelt men ze in een verfbad met een andere kleur. Als dit proces meerdere keren is herhaald en de kleuren met grote nauwkeurigheid op de juiste plaatsen zijn aangebracht tekent zich bij het weven het beoogde dessin af.

Bron
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Ikat (16-1-2019)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Ikatstraat (1)

Alexander Willem Frederik Idenburg werd op 23 juli 1861 geboren in Rotterdam. Hij studeerde aan de Koninklijke Militaire Academie in Breda. Na zijn opleiding vertrok hijin 1882 als tweede luitenant naar Ambarawa op Midden-Java, waar hij werd gelegerd in het Willem I garnizoen. Na Ambarawa werd hij geplaatst in Soerabaja en Atjeh en in 1892 in Batavia. Na twee jaar verlof in Nederland keerde hij in 1896 terug in Batavia als adjudant van de legercommandant. Door ziekte moest hij in 1901 opnieuw naar Nederland. Hij werd lid van de Tweede Kamer en kreeg de portefeuille koloniën in het kabinet Kuyper. Toen dit kabinet viel in 1905 vertrok Idenburg naar Suriname waar hij werd benoemd tot gouverneur. Na drie jaar komt hij terug en bekleedt hij de functie van minister van koloniën in het kabinet Heemskerk. Na een jaar volgde zijn benoeming tot gouverneur-generaal van Nederlands-Indië en volgde Van Heutsz op.

Cornelis de Houtman is geboren op 2 april 1565 in Gouda en overleed op zee op 1 september 1599 te Atjeh. Hij was een Nederlandse koopman en ontdekkingsreiziger die als opperkoopman met de eerste Nederlandse expeditie naar Oost-Indië voer. Hij bezocht de eilanden Sumatra, Java, Madura en Bali. De zeereis staat bekend als de Eerste Schipvaart en had als doel de inkoop van specerijen in de plaats Bantam op Java. De organisatie was in handen van de voor deze expeditie opgerichte Compagnie van Verre. De vloot bestond uit 249 man waaronder Cornelis en zijn broer Frederik de Houtman en vertrok op 2 april 1595 van Texel met vier schepen: Amsterdam, Hollandia, Mauritius en Duyfken. Drie schepen en 89 man kwamen in augustus 1597 terug. De reis was bar en boos, met scheurbuik, ruzies en bedreigingen aan boord, massamoorden op inlanders en veel vertraging. Diverse bemanningsleden werden door inlanders vermoord. Alleen al op het kleine eiland Nosy Maritsa in Madagaskar werden zeventig manschappen begraven, voornamelijk wegens scheurbuik. Door het groot aantal doden waren er niet meer genoeg manschappen in leven om vier schepen te bevaren en werd er een dat lekte verbrand. In 1598 gingen de broers met twee schepen van de Veersche Compagnie opnieuw naar Oost-Indië. Cornelis de Houtman had deze keer de leiding. Op 1 september 1599 kwamen talrijke zwaar bewapende soldaten aan boord om naar Johor te varen. Als geschenk hadden ze eten en alcoholische drank meegenomen, die uitgedeeld werden aan de bemanningen van de schepen. In het eten en drank bevond zich een ingrediënt dat een hallucinogene werking had, mogelijk afkomstig van de plant Datura. Nadat een deel van de bemanning verdoofd was geraakt, vielen de inlanders aan waarbij Cornelis de Houtman en 27 andere opvarenden om het leven kwamen.

Bronnen
-           P.A. van der Lith, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 2 (1896-1905), p.53-54.
-           P.C. Molhuysen, P.J. Blok en Fr. K.H. Kossmann, Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel 7 (Leiden 1927), p.627.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Cornelis_de_Houtman (13-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Cornelis Houtmanstraat (1), Cornelis de Houtmanstraat (1)

Johannes Petrus van Hoorn werd op 16 november 1653 geboren in Amsterdam. Zijn ouders, Pieter Jansz. van Hoorn en Sara Bessels, die behoorden tot de invloedrijke burgerij van Amsterdam. Door de benoeming van zijn vader tot buitengewoon lid van de raad van Indië vertrok het gezin in 1663 naar Indië. Op twaalfjarige leeftijd werd Johan van Hoorn benoemd tot onderassistent in dienst van de VOC. Van Hoorn trad in het huwelijk met Anna Struis, die hem een fortuin bracht. Hij klom op tot directeur-generaal en raad van Indië. Na de dood van Anna trouwt hij opnieuw, dit keer met de dochter van de zittend landvoogd Outhoorn. Ook Susanna van Outhoorn stierf wat de weg vrijmaakte voor een derde huwelijk met de dochter van zijn grootste opponent in de raad Van Riebeeck.
Van Hoorn kwam aan het bewind in een onrustige periode. Zijn bestuur wordt vooral gekenmerkt door de oorlog op Java (1704-1709), het contract met Mataram van 1705 en de grote uitbreiding van de koffiecultuur. Rond 1700 was negentig procent van de koffie afkomstig uit Mokka (Jemen). De kooplieden bepaalden de prijzen en dat stond de VOC-bewindhebbers niet aan. Van Hoorn experimenteerde op diverse landgoederen en in de Preanger sloegen de struiken aan. De eerste oogst kon in 1713 worden verscheept. In 1709 keerde Van Hoorn als admiraal van de retourvloot terug naar Nederland. Hij was een vermogend man. Hij overleed slechts een half jaar na zijn terugkeer op 21 februari 1711 in Amsterdam.

Bronnen
-           L.P. van Putten, Ambitie en Onvermogen, gouverneurs-generaal van Nederlands-Indië 1610-1796 (Rotterdam 2002), p.108-113.
-           P.A. van der Lith, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 2 (1896-1905), p.52.
-           P.C. Molhuysen, P.J. Blok en Fr. K.H. Kossmann, Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel 6 (Leiden 1924), p.804-806.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Joan_van_Hoorn (13-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Johan van Hoornstraat (2), Van Hoornstraat (1)

Frederik Hermanus, roepnaam Dick, de Hoog was een politicus in Nederlands-Indië. Hij is geboren op 16 juni 1881 in Ambon en overleden op 1 maart 1939 te Bandoeng. Hij is de zoon van Johannes Hermanus Josephus de Hoog, eerste machinist bij de Gouvernementsmarine, en Susanna Beekman.