Oost-Indische Buurten

Antonio van Diemen, ook Anthonie, Anthony of Anthonis (Kuilenburg, 1593 – Batavia, 19 april 1645) was gouverneur-generaal van alle bezittingen van de VOC buiten de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden van 1636 tot 19 april 1645. Antonio van Diemen werd geboren in 1593 als zoon van de burgemeester van Culemborg. In 1616 werd Van Diemen koopman in Amsterdam. Hij had in de zaken geen succes en na een, in die tijd schandelijk, faillissement is hij in 1618 onder de valse naam Thonis Meeuzs als soldaat aan boord van de Mauritius naar Bantam vertrokken, waar hij op 22 augustus 1618 aankwam.

Denpasar, in de koloniale tijd vaak geschreven als Den Pasar, is sinds 1958 de hoofdstad van het eiland Bali. Het ligt aan de zuidkust van het eiland. Toerisme is de belangrijkste inkomstenbron van deze stad, zoals het ook de plaats is om verder te vliegen naar andere bestemmingen van de kleine Soenda-eilanden. In 2012 telde de Denpasar ruim 830.000 inwoners. Denpasar was de hoofdstad van het Koninkrijk Badoeng (of Badung). Het werd in 1906 door een interventie van het Nederlands-Indische Leger geplunderd en verwoest. Een standbeeld in het centrum van de stad herdenkt deze gebeurtenis, de Poepoetan, ofwel rituele zelfmoord van maarliefst 1.000 Balinezen waaronder de koning en zijn hofhouding. Zij pleegden liever zelfmoord dan zich over te geven aan de Nederlanders.

Bron

-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Denpasar (8-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Denpasarstraat (1)

De stratovulkaan Dempo, in het Maleis Gunung Dempo, is met 3.173 meter de hoogste van Zuid-Sumatra. In het hart van de krater ligt een kratermeer met een middellijn van 400 meter. De laatste keer dat de vulkaan actief was, was in het jaar 2009.

Het ms Dempo was een passagiersschip dat van 1931 tot 1944 voer onder de vlag van de Koninklijke Rotterdamsche Lloyd NV (KRL) en was gebouwd door de Kon. Mij. De Schelde in Vlissingen

Bron
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.124.

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Dempostraat (2)

Deli is een 1.820 km² grote staat in het noordoosten van Sumatra en opgericht in 1630. Het is een regio waar de plantagelandbouw tot zeer grote ontwikkeling kwam. Dit kwam door de lokale vorst die zich wenste te onttrekken aan het gezag van de sultan van Siak. Hij zond in 1863 de Arabische koopman Said Abdullah naar Java om daar 30.000 pikol (1 pikol is 62 kg, het gewicht dat een man kan dragen!) Delise tabak aan te man te brengen en Europese ondernemers ervoor te interesseren om in Deli grond aan te kopen om zelf dit gewas te gaan telen. Een daarvan was de in 1836 geboren Amsterdammer Jacobus Nienhuys.

Arie Gerrit Dekker werd geboren op 24 december 1911 te Almkerk. Hij overleed te Soerabaja op dinsdag 18 maart 1947 en ligt begraven op de erebegraafplaats Kembang Kuning. Direct na de bevrijding meldde hij zich aan als vrijwilliger voor de bevrijding van het toenmalige Nederlands-Indië. Als 18-jarige dienstplichtig militair van de marine had hij hier een deel van zijn diensttijd doorgebracht. Vanwege de crisis tekende hij bij voor drie jaar. Toen hij in 1939 trouwde werkte hij bij de Marine in Den Helder. In mei 1940 meldde hij zich voor de verdediging van de bruggen over de Maas. In 1941 kwam hij in dienst bij de terreinpolitie van Hoogovens-IJmuiden. Hij werd door de bezetter gedwongen tewerkgesteld in Stuttgart. Direct na de oorlog meldde hij zich voor een opleiding tot marinier. In Schotland vervolgde hij zijn militaire opleiding en via Amerika vertrok hij in december 1945 als marinier naar Nederlands-Indië op het m.s. Bloemfontein. Tijdens een vuurgevecht van zijn eenheid bij de Mirip sluizen nabij Soerabaja sneuvelde hij. Zijn begrafenis vond plaats op de erebegraafplaats Kembang Kuning. Hij had de rang van sergeant. Hij is een van de negen inwoners uit Beverwijk die door oorlogshandelingen in het voormalige Nederlands-Indië zijn omgekomen. Het 'Indië-monument' in Beverwijk is opgericht ter nagedachtenis aan deze negen inwoners.

Bron
-           http://www.awn-beverwijk-heemskerk.nl/pdf/oorlogslachtoffersNI.pdf (8-11-2017)

Vernoemingenin Indische buurten (aantal keren)
Arie Dekkerpromenade (1)

Herman Willem Daendels werd op 21 oktober 1762 geboren in Hattem. Zijn vader was mr. Burchard Johan Daendels en zijn moeder Josina Christina Tulleken. Herman Daendels studeerde aan de hogeschool van Harderwijk rechten. Op 10 april 1783 promoveerde hij tot doctor. Hij  was een Nederlands politicus en de 36e gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, van 1808 tot 1811. Het was koning Lodewijk Napoleon die hem benoemde tot de nieuwe gouverneur-generaal. Toen hij op 14 januari 1808 op landgoed Weltevreden de functie van gouverneur-generaal Wiese had overgenomen, ging hij voortvarend te werk met het moderniseren en centraliseren van het koloniaal bestuur. Op Java moest de Nederlandse soevereiniteit gevestigd worden. Hij breidde het leger uit tot ruim 19.000 manschappen en begon met de aanleg van de Grote Postweg (van Anjer in het uiterste westen tot Panaroekan in het oosten).

Gotfried Coenraad Ernst van Daalen, gouverneur van Atjeh en commandant van het leger in Nederlands-Indië is geboren op 23 maart 1863 te Makassar en overleed op 22 februari 1930 te Den Haag. Hij is een zoon van Gotfried Coenraad Ernst van Daalen, die kapitein Oost-Indisch Leger was, en Jacoba Wilhelmina Weijergang. Van Daalen trouwde op 20-4-1893 met Christine Elisabeth de Lang Evertsen. Uit dit huwelijk werden een zoon en drie dochters geboren. Van Daalen doorliep de HBS in Den Haag tot de derde klas en volgde met ingang van 6 september 1879 de opleiding aan de Koninklijke Militaire Academie (KMA) te Breda. Hij werd in juli 1883 geplaatst als tweede luitenant bij de artillerie in Nederlands-Indië. Hij zou pas op 23 december 1884 weer in zijn geboorteland arriveren.

Een compagnie is een handelsvereniging, handel of scheepvaartmaatschappij: de Oost-Indische of West-Indische Compagnie.

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Compagniestraat (1)

Hendrikus (Hendrik) Colijn is geboren in Burgerveen in de Haarlemmermeer op 22 juni 1869. Colijn groeide op in het Land van Heusden en Altena, maar volgde vanaf 1883 een opleiding aan de christelijke kweekschool in Nieuw-Vennep. In deze plaats had hij ook zijn eerste betrekking, van 1884 tot 1886 werkte hij er als hulponderwijzer. Hij ambieerde echter een militaire loopbaan. Van 1886 tot 1890 deed hij een militaire opleiding bij het instructiebataljon te Kampen deed daar ook van 1890 tot 1892 een hoofdcursus officiersopleiding. Van 1892 tot 1909 was hij als KNIL-militair in het toenmalige Nederlands-Indië gelegerd, voornamelijk in Atjeh. Colijn nam in 1894 deel aan de Expeditie naar Lombok.

Jan Pieterszoon Coen (Hoorn, 7 of 8 januari 1587 – Batavia 21 september 1629) was gouverneur-generaal van Nederlands Oost-Indië van 30 april 1618 tot 1 februari 1623 en van 30 september 1627 tot 21 september 1629. Op 22 december 1607 vertrok hij in dienst van de in tussentijd opgerichte VOC aan boord van de Hoorn naar Indië in de voor een twintig-jarige starter vrij hoge rang van onderkoopman. Begin april 1609 bereikten dertien schepen onder leiding van Pieter Willemszoon Verhoeff Banda. Het doel van de reis was om op Banda het alleenrecht op de handel in nootmuskaat en foelie en in de Molukken dat op de handel in kruidnagelen te verkrijgen.

Cheribon (verkeerde spelling, want volgens de afleiding behoort het Tjirebon te zijn, nu in de moderne spelling Cirebon) is een stad die ligt in het regentschap Cirebon. Het is bekend als havenstad aan de noordkust van West-Java en heeft 318.000 inwoners (2014). Het woord ci betekent water of rivier en rebon garnaal, met andere woorden garnalenrivier. Ten tijde van de VOC werd er in de regio Cirebon koffie verbouwd. Later kreeg de handel in peper de overhand. De stad is een echt Indonesische stad. Er zijn weinig koloniale gebouwen. Het stadhuis is evenals het station in art-decostijl gebouwd en gedecoreerd met garnalen. De bijnaam is dan ook het Garnalenhuis (Balai Udang). De Chinese gemeenschap heeft een sterke stempel op de stad gedrukt, met hun uit China overgenomen bouwstijl.

Bronnen
-           P.A. van der Lith, A.J. Spaan en F. Fokkens, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 1 (1896-1905), p.343-347.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Cirebon (8-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Cheribonstraat (2)

Ceram, in de moderne spelling Seram, is het een na grootste eiland van de Molukken gelegen tussen de Seram- en de Bandazee. De oppervlakte is ruim 17.100 km². Het hoogste punt is Gunung Binaia, 3.027 meter, bedekt door het tropisch regenwoud. Geologisch gezien ligt het eiland in een zeer interessant gebied, daar waar vele tektonische microplaten ten opzicht van elkaar bewegen. Het totaal aantal inwoners is 434.113 (2010). De hoofdplaats Masohi heeft bijna 50.000 inwoners.In de vijftiende en zestiende eeuw viel Seram onder de invloedssfeer van Ternate. Voor de Nederlanders waren al Portugese missionarissen actief in de zestiende eeuw. Aan het begin van de zeventiende eeuw opende Nederland enkele handelsposten en vanaf medio 1650 kwam het eiland onder Nederlandse controle (Van Oudshoorn). Van 1954 tot 1962 waren de bergen op het eiland het toneel van een gewapende guerrillastrijd tussen het Indonesische leger en de revolutionaire beweging Republiek der Zuid-Molukken (Republik Maluku Selatan, RMS) onder leiding van dr. Chris Soumokil (in 1966 ten tijde van Soeharto geëxecuteerd).

Bronnen
-           P.A. van der Lith, A.J. Spaan en F. Fokkens, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 1 (1896-1905), p.340-342.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Ceram_(eiland) (8-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Ceram (1), Ceramlaan (1), Ceramplein (1), Ceramstraat (12), Eerste Ceramstraat (1), Tweede Ceramstraat (1), Seramstraat (2). Totaal 20

Celebes, tegenwoordig Sulawesi, is een van de Grote Sunda-eilanden van Indonesië en een van de meest vreemde eilanden qua vorm in de wereld. Waar ook op het eiland, je bent nooit meer dan 90 km verwijderd van de kust. De oppervlakte bedraagt 176.400 km². Sulawesi is voornamelijk bergachtig en een groot deel van het eiland ligt hoger dan 500 meter boven zeeniveau. De hoogste berg, Rantemario, is 3.874 meter. Er wonen circa 18.455.000 mensen op Sulawesi (2014). De hoofdstad is Makassar met 1.398.804 inwoners (schatting 2014). De tweede stad Manado heeft ruim 430.000 inwoners. Deze twee steden, uitermate belangrijk voor de doorvoer van specerijen van de Molukken naar het westen, zijn vanaf het begin van de zeventiende eeuw wisselend bezet door Spanje, Portugal, Engeland en de VOC. Het was VOC-admiraal en Rotterdammer Cornelis Speelman die in 1667 bij Ujung Pandang het bestaande fort veroverde en opdoopte tot Fort Rotterdam.

De ontdekkingsgeschiedenis van Celebes is er een van beschrijvingen (Valentijn, Rademacher, Huysers, e.a.) van de geografie en natuuronderzoek op diverse delen van de verschillende schiereilanden. Tussen 1811 en 1816 heersten de Engelsen over Makassar en Manado. Na 1817 regeerde Nederland weer, maar daar waren wel enkele oorlogen in Boni (Bone) in 1825-1826 en 1856-1860 voor nodig. Pas vanaf 1910 onder leiding van gouverneur-generaal Van Heutsz werd besloten geheel Celebes onder Nederlandse overheersing te brengen ten koste van vele lokale leiders. Het succes van dit zogenaamde vredesprogramma zorgde ervoor dat vele etnografen en missionarissen Celebes bezochten. Vele effect heeft hun invloed niet gehad. De bevolking is voornamelijk moslim, 17 procent is protestant en 2 procent katholiek. Wel kwamen in deze vreedzame periode vele infrastructurele projecten, zoals de aanleg van wegen en irrigatiekanalen tot stand.

Bronnen
-           P.A. van der Lith, A.J. Spaan en F. Fokkens, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 1 (1896-1905), p.315-340.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Celebes (8-11-2017)
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Fort_Rotterdam (8-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Celebespad (1), Celebeslaan (6), Celebesstraat (30), Loods Celebes (1). Totaal 38.

Pieter de Carpentier (Antwerpen, 19 februari 1586 - Amsterdam, 5 september 1659) was een bewindhebber en gouverneur-generaal van de VOC. Hij studeerde in Leiden en vertrok in 1616 als opperkoopman naar Indië. Daar werd hij een van de vertrouwelingen van regerend landvoogd, Coen. Toen deze in 1623 naar Holland vertrok, volgde De Carpentier hem op als landvoogd. Hij zette de lijn van Coen voort, een lijn van uitbreiding en consolidatie van pas verkregen gebieden.Hij nam de uitbouw van Batavia ter hand en bouwde er het eerste schoolgebouw. Maar het kreeg ook een stadhuis, dat tevens als kerk diende. De Carpentier werkte de sterke positie in de inter-Aziatische handel verder uit. Hij droeg zijn functie in september 1627 over aan Coen. Deze kwam terug in Batavia voor een tweede ambtstermijn als landvoogd. De Carpentier vertrok als admiraal van de retourvloot terug naar Nederland. Hij bleef bewindhebber van de VOC en overleed op 5 september 1659 in Amsterdam.

De Golf van Carpentaria, aan de noordkust van Australië, is in 1623 naar hem vernoemd.

Bronnen
-           L.P. van Putten, Ambitie en onvermogen, Gouverneurs-generaal van Nederlands-Indië 1610-1796 (2002), p.44-49.
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.95.
-           P.C. Molhuysen, P.J. Blok en Fr. K.H. Kossmann, Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel 6 (Leiden 1924), p.273-274.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Pieter_de_Carpentier (31-10-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
De Carpentierlaan (1), De Carpentierstraat (2), 2e De Carpentierstraat (1)

Godert Alexander Gerard Philip Baron van der Capellen (Utrecht, 15 december 1778 – De Bilt, 10 april 1848) kwam uit een adellijke familie. Hij studeerde rechten en vervulde enkele binnenlandse bestuursfuncties voor hij gouverneur-generaal van Indië werd (1816-1826). Toen Napoleon de Nederlanden in 1810 inlijfde weigerde Van der Capellen een openbare functie te vervullen. Koning Willem I benoemde hem in 1814 samen met Elout en Buyskes tot commissarissen-generaal, die in Indië het gezag moest herstellen.

Indië was namelijk in handen van de Britten (1811-1816). Eerst onder Raffles en de laatste maanden onder John Fendall. De meningsverschillen met de Britten werden geregeld in een tweede verdrag van Londen. Nederland wilde ook het bewind terug in de Molukken, de specerijenhandel was een belangrijke bron van inkomsten. Van der Capellen was de hekkensluiter in een roerige periode van hervormingen van 1800-1815. DE afbraak van het oude VOC-systeem was sinds Daendels fors doorgezet. De verhoudingen met het inheemse bestuur werden op andere leest geschoeid. Onder Van der Capellen kwamen twee bestuurslagen, een Europees en een inheems bestuur.

Van der Capellen liet Java achter in grote onrust. Op midden-Java was een opstand onder leiding van Dipo Negoro ontketend, deze onrust zou vijf jaar duren. In Nederland vervulde Van de Capellen nog tal van erefuncties. Hij overleed op 10 april 1848 op huize Vollenhoven in De Bilt.

Bronnen
-           L.P. van Putten, Ideaal en werkelijkheid, Gouverneurs-generaal in dienst van de Staat 1796-1945 (2002), p.54-65.
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.94-95.
-           P.C. Molhuysen en P.J. Blok, Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel 1 (Leiden 1911), p.569-578.

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Van der Capellenstraat (1)