Idenburg, Alexander Willem Frederik van

Alexander Willem Frederik Idenburg werd op 23 juli 1861 geboren in Rotterdam. Hij studeerde aan de Koninklijke Militaire Academie in Breda. Na zijn opleiding vertrok hijin 1882 als tweede luitenant naar Ambarawa op Midden-Java, waar hij werd gelegerd in het Willem I garnizoen. Na Ambarawa werd hij geplaatst in Soerabaja en Atjeh en in 1892 in Batavia. Na twee jaar verlof in Nederland keerde hij in 1896 terug in Batavia als adjudant van de legercommandant. Door ziekte moest hij in 1901 opnieuw naar Nederland. Hij werd lid van de Tweede Kamer en kreeg de portefeuille koloniën in het kabinet Kuyper. Toen dit kabinet viel in 1905 vertrok Idenburg naar Suriname waar hij werd benoemd tot gouverneur. Na drie jaar komt hij terug en bekleedt hij de functie van minister van koloniën in het kabinet Heemskerk. Na een jaar volgde zijn benoeming tot gouverneur-generaal van Nederlands-Indië en volgde Van Heutsz op.

Hij zou zes en een half jaar landvoogd zijn, geen gemakkelijke jaren, door de in 1914 uitgebroken Eerste Wereldoorlog. Contacten met Nederland waren bemoeilijkt. De politiek in Den Haag was gericht op het belang van de bevolking dat het beste gediend kon worden door Nederlands bestuur. Het getuigde van een onwrikbaar Europees superioriteitsgevoel. Onder Idenburgs voorganger Van Heutsz was het staatkundig bestel van Nederlands-Indië voltooid. Een meer zelfbesturend Indië werd het nieuwe doel. Idenburg had als minister van koloniën in 1903 de decentralisatiewet tot stand gebracht. Het zorgde voor de instelling van gewestelijke en gemeenteraden, raden die de emancipatie moesten stimuleren. Tijdens zijn bewind kwamen de eerste emancipatie- of nationalistische bewegingen tot stand. De Indische partij wilde een onafhankelijk Indië. Dit streven naar zelfstandigheid was voor Idenburg om scherp in de gaten te houden en toen de toon te anti-Nederlands werd greep hij in. De leiders van de Indische partij, waaronder E.F.E. Douwes Dekker, werden gesommeerd Nederlands-Indië te verlaten. Idenburg keerde in 1916 terug naar Nederland. Tot aan zijn overlijden op 28 februari 1935 in Den Haag, zou hij politieke functies bekleden.

Bronnen
-           L.P. van Putten, Ideaal en werkelijkheid, Gouverneurs-generaal in dienst van de Staat 1796-1945 (2002), p.194-203.
-           http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn1/idenburg (14-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Idenburglaan (1), A.W.F. van Idenburglaan (1), Alexander Idenburgstraat (1)