Java, is de kleinste van de Grote Soenda-eilanden (Borneo, Celebes, Sumatra en Java). Java ligt tussen Sumatra in het westen en Bali in het oosten. Ten noorden ligt de Javazee en de eilanden Borneo en Celebes, ten zuiden ligt de Indische Oceaan.
Java heeft altijd een dominerende positie in de geschiedenis van Indonesië gehad en kent een zeer rijke cultuurgeschiedenis. Een vulkanische bergketen strekt zich over de gehele lengte van het eiland uit met wel 38 vulkaantoppen, waarvan enkele nog werken. De hoogste vulkaan is Gunung Semeru (3.637 meter), de meest actieve is de Gunung Merapi (2.930 meter). Het is dan ook die vulkanische bodemgesteldheid waaraan Java zijn opzienbarende vruchtbaarheid te danken heeft. De vele regens, het groot aantal rivieren en het eeuwenoude ingenieuze irrigatiesysteem zorgen voor een goede bevloeiing van de rijstvelden, de sawa’s.
Java is met ongeveer 150.000 km2 ruim drie keer zo groot als Nederland. Het eiland is 1.000 kilometer lang en 210 kilometer breed. Er wonen 143 miljoen mensen en dat is meer dan de helft van de Indonesische bevolking (2014). Een bevolkingsdichtheid van circa 1.100 inwoners per km2.
De twee grootste bevolkingsgroepen op Java zijn de Javanen (ongeveer 70 procent) en de Soendanezen (20 procent). Een derde groep zijn de Madoerezen (10 procent) op het bij Java behorende eiland Madoera en de noordoostkust. Daarnaast zijn er ongeveer 1,5 miljoen Chinezen. De armoede die er tegenwoordig heerst wordt dan ook veroorzaakt door de gigantische overbevolking, vooral in de steden. Daarnaast zien we ook dat de erosie van de vruchtbare grond verontrustende vormen begint aan te nemen. De gemiddelde temperatuur schommelt tussen de 22 en 29 graden met een gemiddelde vochtigheidsgraad van 75 procent.
Cornelis de Houtman (1565 -1599) leidde de eerste Nederlandse expeditie op het eiland in 1596. De expeditie met vier schepen begon op Bantam, in het uiterste westen van Java. De Verenigde Oostindische Compagnie breidde vanuit het door Jan Pieterszoon Coen in 1619 gestichte Batavia zijn invloed snel naar het oosten uit. Aan het eind van de 18e eeuw had Nederland zijn invloed over het eiland in oostelijk richting verspreid. Op 17 augustus 1945 verklaarden de nationalistische leiders Soekarno en Hatta Indonesië onafhankelijk.
Economisch gezien draait Java al eeuwen op zijn gewassen. Nederland introduceerde de cultivatie van commerciële gewassen als rietsuiker, rubber, thee, koffie en kina.Java is het meest ontwikkelde eiland van de archipel qua transport. In het begin van de 19e eeuw werd onder gouverneur-generaal Daendels de Grote Postweg aangelegd, gevolgd door de kustweg van Jakarta naar Surabaya. De aanleg van een groot spoornetwerk maakte het transport mogelijk van gewassen zoals koffie vanuit de binnenlanden naar de kust. De industrie, handel en economie bloeit momenteel in de grote steden van Java, zoals Jakarta, Surabaya, Semarang en Bandung, terwijl de meer traditionele sultansteden, zoals Jogjakarta, Surakarta en Cirebon meer de centra zijn van kunst, cultuur en toerisme.
Kruiser Hr.Ms. Java (1925-1942) is gebouwd bij de Kon. Mij. De Schelde te Vlissingen.
Bronnen
- P.A. van der Lith, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 2 (1896-1905), p.100-135.
- J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.206-212.
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Java_(eiland) (14-11-2017)
Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Java (1), Javakade (1), Javalaan (10), Javapad (1), Javaplantsoen (1), Javaplein (4), Javastraat (30), Javaweg (1).Totaal 49.
