Oost-Indische Buurten

Makassar, soms Makasar of Macassar, is de provinciehoofdstad van Zuid-Sulawesi en heeft 1.334.090 inwoners en daarmee het grootst van heel Sulawesi. Van 1971 tot 1999 heette de stad Ujung Pandang, naar een pre-koloniaal fort. In de zestiende eeuw was Makassar de zeehaven van Celebes, mede door Maleise handelaren die er zich vestigden. Toen de Nederlanders er kwamen, waaronder Cornelis Speelman, moest de bevolking van Makassar zich overgeven en kreeg het fort de nieuwe naam Fort Rotterdam, van waaruit de Nederlanders de bevolking kon regeren. In de negentiende eeuw, tot dan toe voornamelijk groot geworden door de slavenhandel, werd meer een doorvoerhaven van producten, zoals parels, zeeslakken, rotan en koper, uit oostelijk Indonesië. Makassar bleef groeien van begin negentiende eeuw ongeveer 15.000 inwoners, in 1930 84.000 tot ruim 700.000 in 1980 en 1.469.000 in 2016.

Bronnen
-           P.A. van der Lith, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 2 (1896-1905), p.450-451.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Makassar (20-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Makassarhof (1), Makassarstraat (4), Makassarweg (1). Totaal 6.

Majang kan zijn een inlands schrijver (Ind.). Majang was volgens Van Lith een district van de controleafdeling het regentschap en de assistent-residentie Djember, respectievelijk Besoeki.

Bron
-          P.A. van der Lith, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 2 (1896-1905), p.449-450

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Majanggracht (1)

Joan (of Johan) Maetsuycker (Amsterdam, 14 oktober 1606 - Batavia, 4 januari 1678) was 25 jaar lang, van 1653 tot 1678, gouverneur-generaal voor de Vereenigde Oostindische Compagnie, een record. Het overzeese rijk bloeide onder Maetsuyker, een voorzichtig bestuurder. Joan Maetsuycker studeerde in Leuven en promoveerde in de rechten, vestigde zich als advocaat in Den Haag en later bij het gerecht van Amsterdam. In 1636 kwam hij aan in Batavia.

Madoera, tegenwoordig Madura, is een van de Grote Soenda-eilanden. Het eiland heeft een oppervlakte van ruim 4.000 km², maar met de omliggende eilandjes erbij beslaat het een oppervlakte van 5.025 km². Het aantal inwoners bedraagt 3.622.763 (2010). De twee belangrijkste plaatsen zijn Pamekasan en Bangkalan. In 2009 is de brug tussen Java en Madura, de Suramadubrug, geopend, wat zeker een impuls geeft aan de ontwikkeling van de regio Bangkalan. Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw staat Madoera bekend als grootste leverancier van zout. Madura is een van de armste regio’s in Oostelijk Java. De grond is minder vruchtbaar. Madoera als residentie behoorde tot Java en maakte vroeger deel uit van het rijk van Mataram. Na de oorlogen van dit rijk met de VOC kwam Madoera onder gezag van de VOC en ressorteerde onder Soerabaja.

Bronnen
-           P.A. van der Lith, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 2 (1896-1905), p.443-444.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Madoera_(eiland) (20-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Madoerahof (1), Madoeralaan (1), Madoerastraat (15), Madura (1), Maduralaan (1), Madurastraat (5). Totaal 24.

Madioen, was een residentie op Midden-Java en maakte deel uit van het rijk Mataram. Madioen, of zoals de huidige schrijfwijze Madiun, is een stadsgemeente tussen Jokjakarta en Soerabaja. Het had in 2011 ruim 200.000 inwoners. In 1590 werd de stad veroverd door het machtige koninkrijk Mataram en bleef onder deze heerschappij tot 1830, toen de Nederlanders het in de Java-oorlog veroverden. Op 18 september 1948 werd in Madiun de macht overgenomen door de PKI (Partai Kommunis Indonesia) onder leiding van Musso. Soekarno en Hatta beschouwden de ‘Madioen-affaire’ als een illegale opstand en traden hard op. In opdracht van Soekarno werd de Siliwangidivisie, een elite-eenheid van het nationale leger ingezet. Er werden 8.000 personen gedood en 36.000 gearresteerd. Daarna hadden de nationalisten de handen vrij om de strijd voort te zetten tegen de Nederlandse regering. Het neerslaan van deze communistische vijand gaf Soekarno voldoende credit bij de Amerikanen, waardoor ze de onafhankelijkheid van Indonesië gingen steunen.

Bronnen
-           P.A. van der Lith, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 2 (1896-1905), p.441.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Madiun_(stadsgemeente) (20-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Madioenstraat (3)

James Loudon werd op 8 juni 1824 in Den Haag geboren. Zijn vader, Alexander Loudon, was van Schotse afkomst en was in 1811 op Java gearriveerd met de invasievloot van Raffles. Na de Engelse periode bleef hij in Indië en was resident te Banjoewangi en Semarang en actief in de suiker en indigo. James bezocht het stedelijk gymnasium in Zutphen en studeerde rechten vanaf 1841 in Leiden. Na zijn promotie in 1846 vertrok hij direct teug naar Indië. Hij was advocaat in Batavia en in 1854 trad hij in dienst als regeringscommissaris en werd belast met het ontwerpen van wettelijke bepalingen voor de bezittingen buiten Java en Madoera. Hij bezocht de Molukken, Banda en Billiton. Hij trouwde in 1855 met Louise de Stuers, dochter van een Indische legercommandant. In 1857 keerde hij terug naar Nederland om binnen het ministerie van koloniën zijn loopbaan voort te zetten. In 1861 werd hij zelfs minister van dit departement. Na de val van het kabinet werd hij in 1862 benoemd tot commissaris van de koning in Zuid-Holland. Bijna tien jaar later benoemde Koning Willem III hem tot gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, van 1 januari 1872 tot 26 maart 1875 (benoemd bij K.B. van 4 mei 1871, ontslag bij K.B. van 17 december 1874).

Een lori is een kleine, felgekleurde papegaai en komen voor in Indonesië en de rest van Zuidoost-Azië en Oceanië.

Bron
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Lori%27s_(vogel) (20-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Loristraat (1)

Lombok is een Indonesisch eiland dat behoort tot de Kleine Soenda-eilanden. Het ligt in de Indische Oceaan ten oosten van Bali en ten westen van Soembawa. Het eiland heeft een oppervlakte van 4.725 km² (10 keer Texel). Er wonen 3.311.044 (2014) mensen. De hoofdstad Mataram ligt aan de westkant van het eiland en heeft ruim 420.000 inwoners (Census 2010). Lombok ligt ten oosten van Bali, aan de overkant van een diepe zeestraat, vol draaikolken.

Frans van Lith is op 17 mei 1863 in Oirschot geboren en is overleden op 9 januari 1926 in Semarang. In 1881 trad hij in bij de jezuïeten. Na zijn priesterwijding werd hij uitgezonden naar Nederlands-Indië waar hij samen met jezuïet Petrus Hoevenaars in Centraal-Java de missie onder Javanen op touw zette. Hij maakte veel werk van het onderwijs aan de Javaanse bevolking en bestudeerde intensief de Javaanse taal en cultuur. Hij huldigde de opvatting dat het katholicisme zich moest aanpassen aan de Javaanse cultuur, wilde het werkelijk wortel schieten. Door zijn toedoen kwam de indonesianisering van de katholieke geestelijkheid op Java op gang. In zijn kijk op de situatie in Indonesië was hij zijn tijd vaak vooruit. Als lid van de Commissie tot Herziening van de Grondslagen der Staatsinrichting van Nederlandsch Oost-Indië (1918) nam hij het op voor de Indonesiërs tegen het conservatisme van de Europeanen. Fel keerde hij zich tegen de uitbuiting van Indonesië ten bate van Nederland, en hij beschreef in scherpe bewoordingen de houding van Nederlanders die in Nederlands-Indië werkten: ‘De Nederlandse maatschappij, zoals zij onder het huidige koloniaal bestuur voortleeft, is een voortzetting van de grote handelszaak van de vroegere Compagnie en elke Nederlander, al is hij katholiek, leeft in de sfeer van die grote kruidenwinkel, geniet mee van de winsten en leeft voor de reuzenonderneming, van wier voortbestaan en bloei zijn eigen leven, zijn eigen welzijn afhangt.’ Zo voorzag hij dat het kolonialisme op zijn einde liep en de Nederlanders zouden moeten vertrekken uit Indonesië. Van Lith ligt begraven op het jezuïetenbegraafplaats in Muntilan.

Bronnen
-           http://resources.huygens.knaw.nl/zendingoverzeesekerken/RepertoriumVanNederlandseZendings-EnMissie-archieven1800-1960/gids/persoon/2730452747 (19-11-2017)
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Franciscus_van_Lith (19-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Pater van Lithstraat (1)

Wilhelm Linnemann is geboren in 1895 in Soerakarta en overleden in 1968 in Nijmegen. Hij was een begaafd officier en militair cartograaf bij Topografische Dienst van het KNIL van 1926 tot 1936. Wilhelm Linnemann werd als kind van een Pruisische koloniaal en een Inlandse moeder in 1895 op Java geboren. Op zevenjarige leeftijd kwam hij in een streng katholiek jongenshuis van de Jezuïeten terecht. Omdat hij uitblinkt op school kwam hij op negenjarige leeftijd bij het Korps Militaire Pupillen in Gombon, dat is de basis voor zijn militaire opleiding. Hij viel op door zijn intelligentie, zijn prestaties bij militaire strategie, sporten en de jacht en door zijn talenkennis. In 1915 ging hij naar Nederland om zijn officiersopleiding te vervolgen. Na drie jaar werd hij op 22-jarige leeftijd in Nijmegen beëdigd tot tweede luitenant, waarna hij terugkeerde naar Indonesië.

In Nederlands-Indië werkte Linnemann als militair cartograaf voor de Topografische Dienst. Hij leidde verscheidene expedities dwars door onherbergzame oerwouden en bracht zo delen van Java en Sumatra in kaart die tot dan toe nog witte vlekken op de kaart waren. Daarnaast verfijnde hij de tot dan toe bekende landmeetmethodes. In 1943 keerde hij met zijn tweede vrouw, ook een Nijmeegse, terug naar Nijmegen. Hij begon een sigarenzaak aan het Mariaplein. In 1968 overleed hij.

Bron
-           Pieke Hooghoff

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Wilhelm Linnemannstraat (1)

Over de jeugdjaren van Cornelis van der Lijn (Alkmaar, 1608 - Alkmaar, 27 juli 1679) is niet veel bekend en zijn exacte geboortejaar is niet gevonden. Hij vertrek in 1627 naar Batavia. Onder Antonio van Diemen klimt hij binnen de VOC op. Van Diemen, die zijn einde voelde naderen, wees Van der Lijn in op 12 april 1645 tot president van de raad van Indië aan, omdat hij geen geschikte opvolger kon vinden. Dit was tegen de instructie uit 1617 van de Heeren XVII, waarin was vastgelegd dat onmiddellijk na het overlijden van de zittende landvoogd de raad van Indië een opvolger moest kiezen. De Heeren XVII draaiden Van Diemens besluit terug en benoemden Van der Lijn alsnog tot gouverneur-generaal op 10 oktober 1646. Hij legde deze functie op 7 oktober 1650 neer. Van der Lijn vestigde zich in Alkmaar, waar hij van 1668 tot 1678 burgemeester was. Hij overleed hier op 27 juli 1679.

Bronnen
-           P.A. van der Lith, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 2 (1896-1905), p.439-440.
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.297.
-           L.P. van Putten, Ambitie en Onvermogen, gouverneurs-generaal van Nederlands-Indië 1610-1796 (Rotterdam 2002), p.72-75.
-           P.C. Molhuysen en P.J. Blok, Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel 2 (Leiden 1912), p.858-859.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Cornelis_van_der_Lijn (19-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Cornelis van der Lijnlaan (1), Cornelis van der Lijnstraat (1)

De Lease-eilanden (uitgesproken als léasé) zijn een groep eilanden die behoren tot de Molukken (provincie Molukken) en zich bevinden in de Bandazee, ten oosten van Ambon en ten zuiden van Seram. Het gaat om Haruku, Saparua en Nusa Laut. Ook wel bekend als Oeliasers, volgens Van der Lith een naam door niet-inboorlingen gegeven aan de eilanden. Mogelijk een verbastering van Tanah Léasé, zoals het eiland Sapurua door de bewoners soms wordt genoemd.

Bronnen
-           P.A. van der Lith, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 3 (1896-1905), p.54.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Lease-eilanden (19-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Leasestraat (1)

Mr. Johan Wilhelm van Lansberge werd op 16 november 1830 geboren in het Colombiaanse Santa-Fé de Bogota. Hij was de zoon van Reinhard Frans Cornelis van Lansberge en Victoria Maria Rodriquez. Zijn vader was gouverneur van Suriname. Van Lansberge studeerde rechten aan de Leidse universiteit, waar hij op 3 november 1854 promoveerde. Na diverse diplomatieke functies in Parijs, Madrid, Sint Petersburg en Brussel werd hij op 17 december 1874 door de koning benoemd tot gouverneur-generaal van Nederlands-Indië.

Langkat is een sultanaat ten oosten van Medan op Sumatra. Van grote betekenis voor de opkomst van het landschap zijn de ontdekking en de exploitatie van de petroleumvelden geweest. Langkat is het gebied waar omstreeks 1880 bij toeval door A.J. Zijlker, administrateur van een tabaksmaatschappij, voor het eerst op Sumatra petroleum werd ontdekt. De productie begon op 1 maart 1892. Het is zeer rijk geworden dankzij de olie-concessies aan de voorloper van Shell, namelijk de Bataafse Petroleum Maatschappij (BPM).

Bronnen
-           P.A. van der Lith, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 2 (1896-1905), p.366-367.
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.279-280.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Sultanaat_Langkat (18-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Langkatstraat (1)

Reinder Gebbienus (Biennus of Bies) de Lange (Schoonoord, 22 februari 1896 - geëxecuteerd op het kerkhof Antjol, 12 april 1943) was een Nederlandse kapitein van het Indische leger, verzetsstrijder en ridder in de Militaire Willems-Orde. De Lange, zoon van een bakker, werd voor officier opgeleid bij het Instructiebataljon te Kampen en bij Koninklijk Besluit van 4 september 1922 benoemd tot tweede luitenant bij het wapen der infanterie. Hij werd op 1 november van dat jaar gedetacheerd bij de militaire gymnastiek- en sportschool te Utrecht en vertrok op 28 april 1923 per stoomschip Prinses Juliana naar Indië.