Oost-Indische Buurten

In dit lexicon vindt u alle lemma’s van de Oost-Indische straten die in Oost-Indische buurten liggen. Van elk lemma is een omschrijving gegeven. Voorbeeld: Woont u in de Javastraat of aan de Van Heutszlaan dan zoekt u op ‘Java’ of ‘Heutsz’ en u krijgt een omschrijving te zien. Bij een lange omschrijving moet u het lemma links aanklikken en de totale beschrijving verschijnt. Onderaan ziet u hoe vaak het lemma vernoemd is en in welke combinatie (-straat, -laan, -weg, -plantsoen, -pad, etc.) het voorkomt.

Zoeken naar begrippen

Begrippenlijsten

Term Definitie
Tabanan

De Tabanan was een Nederlandse pakketboot van de Rotterdamse Lloyd. Ze was een zusterschip van de Tambora. Het contract voor de bouw door scheepswerf De Schelde werd op 10 december 1906 getekend. De kiellegging vond op 12 februari 1907 plaats en op 19 maart 1908 werd de Tabanan te water gelaten, in aanwezigheid van prins Hendrik die het schip doopte. Datzelfde jaar werd de directie van de Rotterdamse Lloyd een model van het schip aangeboden, ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan. 
Op 12 september 1908 begon ze haar eerste reis. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de Tabanan uitgerust als hulpkruiser en ze vertrok op 5 juli 1918 uit Den Helder naar Nederlands-Indië, in een konvooi met het passagiersschip Noordam van de Holland-Amerika Lijn, het vrachtschip Bengkalis en het pantserschip Hertog Hendrik.
Op 24 juli 1930 werd ze naar Turkije verkocht, waar ze werd omgedoopt in Ege. Op 25 februari 1954 werd ze naar Italië verkocht om te worden gesloopt.

Bron
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Tabanan_(schip,_1908) (geraadpleegd 16-7-2019)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Tabananstraat (1)

Author - Dick Rozing
Hits - 859
Tahalele, Max

Max Tahalele (1945-2005) was een Indische Nijmegenaar van Molukse komaf. Hij was muzikant. De familie Tahalele werd sinds 1951 opgevangen in het Ambonezenkamp Plasmolen bij Mook. De oudere broer van Max, Boy Tahalele, richtte eind jaren vijftig met een vriend de band The Black Magic op. Max, die al jong goed gitaar kon spelen, sloot zich daar in 1959 bij aan. De band speelde veel op Molukse bruiloften en Indische feesten. Ze traden ook op onder de namen The Blue Gardenias en The Ambon Brothers. Op verzoek gingen ze steeds vaker rock & roll spelen. The Black Magic kende in wisselende samenstellingen succes in het clubcircuit in Nijmegen en in Duitsland tijdens de jaren zestig. Tussen 1961 en 1965 waren Max en Boy Tahalele, op een uitstapje naar de Haagse band The Royal Six eind 1961 en begin 1962 na, lid van de band. Daarna gingen ze ieder hun eigen weg, maar bleven wel muziek maken.

Bron
   Gemeente Nijmegen, raadsvoorstel 14-5-2019
-     Hooghoff, Pieke

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)

Max Tahalelepad (1)


Author - Dick Rozing
Hits - 1366
Synoniemen - Max Tahalele
Taman sapi

Taman sapi bestaat uit de twee Indonesische woorden taman, dat tuin betekent en sapi dat koeien betekent.

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Taman Sapituin (1)

Author - Dick Rozing
Hits - 950
Tan Malaka

Tan Malaka (Suliki 1894 – Kediri 1949). Tan Malaka haalde in Haarlem een onderwijzersakte. Tijdens zijn verblijf in Nederland (1913-1919) radicaliseerde hij. Na terugkeer sloot hij zich aan bij de door Henk Sneevliet opgerichte Communistische Partij. Het koloniale gezag pakte hem op en verbande hem uit Indië. Terug in Nederland was hij eerste Indonesiër die kandidaat stond voor een Tweede-Kamerzetel (1922). Hij werd niet verkozen en vertrok naar de Sovjet-Unie. Hij was daarna tot 1927 agent van de Communistische Internationale (Komintern) in Zuidoost-Azië en leidde een ondergedoken en opgejaagd bestaan. In 1945 pas keerde hij terug naar Indonesië, waar hij als linkse bedreiging van de regering weer werd vastgezet. In 1949 werd hij zonder vorm van proces door een legereenheid van de Republiek geëxecuteerd.

Bron
-           Prof. dr. Gert Oostindie, directeur KITLV in 'Advies-KITLV-straatnamen-Amsterdam.pdf' d.d. 19-6-2019

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Tan Malakastraat (1)

Author - Dick Rozing
Hits - 862
Tanimbar

Tanimbar, of in de oude spelling Tenimber of Timor-laoet-eilanden, is een eilandengroep in de Zuid-Oost-Molukken, gelegen tussen de Banda- en de Arufurazee. De groep bestaat uit 65 eilanden. Er wonen 117.341 (2014) mensen op de eilanden. De hoofdplaats is Saumlaki op het hoofdeiland Yamdena. In 1629 werden de Tanimbar-eilanden door de Nederlanders ontdekt. In 1645 werd met sommige hoofden een contract gesloten, een bezetting op een van de eilanden geplaatst en een predikant gezonden naar Vordate om het christendom in te voeren. Door de ruwheid van de bewoners en de weinige voordelen die de eilanden qua producten leverden had de VOC er weinig belangstelling voor. Vanaf 1823 werden de eilanden geregeld bezocht door ambtenaren van Ambon. In de jaren 20 van de twintigste eeuw hadden de Tanimbareilanden bij handelaren een slechte reputatie. Oorlogvoeren was een belangrijke activiteit van de jongemannen. De bewoners maakten fraaie gouden sieraden. Enkele generaties geleden stopte men het voeren van oorlog. Ook het goudsmeden wordt nauwelijks meer beoefend.

Bronnen
-           Joh. F. Snelleman, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 4 (1896-1905), p.302-303.
-           https://en.wikipedia.org/wiki/Tanimbar_Islands (6-12-2017)
-           Maluku, de Molukken, Indonesië Reisbibliotheek (1990), p.135.

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Tanimbar (1), Tanimbarkade (1), Tanimbarlaan (1), Tanimbarstraat (1)

Author - Dick Rozing
Hits - 1162
Synoniemen - Tenimber
Tarakan

Tarakan is een eiland in de Indonesische provincie Noord-Kalimantan. Het is een moerasachtig eiland gelegen in het oostelijk deel van de Celebeszee ten noordoosten van Borneo. Het eiland beslaat een oppervlakte van ongeveer 303 km2. De Bataafsche Petroleum Maatschappij had hier een belangrijke vestiging. In 1942 en in 1945 is Tarakan de locatie geweest van een veldslag tussen de Geallieerde en Japanse troepen. Het eiland was vooral een doelwit vanwege de op het eiland aanwezige oliebronnen.

Bronnen
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921), p.547.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Tarakan (6-12-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Tarakanpad (1)

Author - Dick Rozing
Hits - 1015
Tasman, Abel Janszoon

Abel Janszoon Tasman (Lutjegast, 1603 - Batavia, 10 oktober 1659) was een Nederlands ontdekkingsreiziger in dienst van de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). In 1633 vertrok Tasman in dienst van de VOC vanuit Amsterdam naar Batavia. In 1637 was hij weer terug. In 1639 was hij tweede man van de expeditie van Matthijs Quast, waarbij de zeeën ten oosten van Japan werden onderzocht. Tasman had voor tien jaar getekend, zodat hij zijn vrouw kon meenemen. In 1640 bezocht hij als schipper Nederlands Formosa. Hij had geschenken aan boord voor de shogun in Edo, die had verordonneerd dat de handelspost van Hirado naar Dejima moest worden verplaatst. Hij is het bekendst door zijn reizen tussen 1642 en 1644, opgezet door Antonie van Diemen. Tijdens deze reis ontdekte hij Tasmanië, Nieuw-Zeeland en Tongatapu. 

Author - Dick Rozing
Hits - 1126
Synoniemen - Tasman
Tegal

Tegal is een regentschap, maar ook een plaats op Java, gelegen aan de Javazee. Tegal diende in het voormalig Nederlands-Indië, samen met de nabijgelegen stad Pekalongan, als de hoofdstad van de koloniale suikerindustrie. Tot het midden van de twintigste eeuw werd vanuit de exporthaven bewerkt suikerriet uit de nabijgelegen plantages verscheept. In 2010 had de stad rond de 240.000 inwoners.

Bronnen
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921), p.550.
-           https://en.wikipedia.org/wiki/Tegal,_Central_Java (6-12-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Tegalstraat (1)

Author - Dick Rozing
Hits - 1310
Tempo doeloe

Tempo doeloe is een historisch tijdperk van circa 1870 tot het begin van de WO I in 1914 in Nederlands-Indië. Tempo doeloe betekent ‘de tijd van vroeger’, maar in het Nederlands wordt hiermee vaak ‘die goede oude tijd’ aangeduid. In 1870 kwam in Nederlands-Indië de Agrarische Wet tot stand. Dit betekende het einde van het cultuurstelsel. De grondverdeling werd liberaal, particulieren konden stukken grond op lange termijn in erfpacht krijgen. Hierdoor kon westers kapitaal aangetrokken worden. Dit maakte vooruitgang en uitbreiding mogelijk. Java moderniseerde langzaam, maar bleef tegelijkertijd het ambachtelijke karakter houden. De ontwikkeling verliep gestaag, maar er werden fortuinen gemaakt met onder andere koffie, tabak en rubber. Na 1910 stijgt de Europese bevolking sterk. Er komen veel goed opgeleide Europese arbeidskrachten. Er komt een soort ‘Europese sociale laag’, de totok-laag. Ze voeren een Europese leefwijze in. Alleen in de binnengebieden van Java blijft het ‘oude Indië’ bestaan. Na de WO I ontstaat er een ‘nieuw Indië’ dat zich in de daaropvolgende jaren snel ontwikkelt.

Bron
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Tempo_Doeloe (6-12-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Tempo Doeloestraat (1)

Author - Dick Rozing
Hits - 841
Ternate

Ternate is een eiland dat valt onder de Molukken en ligt in de Molukse Zee ten westen van Halmahera. Het heeft een oppervlakte van 111 km². De belangrijkste stad heet Ternate-stad en heeft 207.295 inwoners. Het eiland wordt gedomineerd door de actieve vulkaan Gunung Gamalama met zijn 1.715 meter hoogte. Vrij recent in 1980, 1983, 1994 en 2011 waren er nog erupties. Tot de VOC arriveerde, heerste de sultan van Ternate over zijn en vele eilanden in de omgeving, zoals Ambon, Papua en Sulawesi. De VOC bouwde haar hoofdkwartier Fort Oranje op Ternate in 1607, om vanuit hier de specerijenhandel, voornamelijk de kruidnagels, te reguleren. De beroemde Britse natuuronderzoeker, geograaf en bioloog Alfred Russell Wallace verbleef in 1858, toen hij het essay over evolutie (natuurlijke selectie) schreef en naar Darwin stuurde, regelmatig op Ternate.

Bronnen
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921), p.555-556.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Ternate_(eiland) (6-12-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Ternate (1), Ternatestraat (10)

Author - Dick Rozing
Hits - 1076
Tiahahu, Martha Christina

Martha Christina Tiahahu was een vrijheidstrijdster op het Molukse eiland Saparua. Ze is geboren op 4 januari 1800 in het dorpje Abubu op Nusa Laut en overleden op 2 januari 1818 op de Bandazee. Ze is de dochter van een kapitein en al op jonge leeftijd militair actief. Ze sloot zich op zeventienjarige leeftijd aan bij Pattimura in de oorlog tegen de Nederlandse koloniale overheersing. In oktober 1817 wordt ze gevangen, maar ook vrijgelaten vanwege haar leeftijd. Ze bleven vechten en werd weer gevangengenomen. Uiteindelijk werd Martha Tiahahu als slaafarbeidster per boot naar Java gestuurd. Onderweg werd zij ziek en overleed op een schip in de Bandazee. Tiahahu wordt beschouwd als een nationale heldin van Indonesië. Elk jaar vindt er op 2 januari naast haar standbeeld een ceremonie plaats.

Bronnen
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921), p.557-558.
-           https://en.wikipedia.org/wiki/Martha_Christina_Tiahahu (6-12-2017)
-           Maluku, de Molukken, Indonesië Reisbibliotheek (1990), p.58.

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Martha C. Tiahahustraat (1)

Author - Dick Rozing
Hits - 1083
Synoniemen - Tiahahu
Tidore

Tidore is een eiland dat valt onder de Molukken en ligt in de Molukse Zee ten westen van Halmahera. Het heeft een oppervlakte van 116 km². Er wonen ongeveer 98.000 inwoners in 2010. De belangrijkste stad heet Soasio. Het eiland wordt gedomineerd door een stratovulkaan Gunung Kiematubo met zijn 1.730 meter hoogte. Net als Ternate was Tidore een sultanaat al vanaf het begin van de twaalfde eeuw. Na een periode van Spaanse overheersing bleef het sultanaat heersen zonder de inmenging van de VOC. Het eerste contract met de VOC dateert van 1667. De invloed van de VOC nam wel toe, maar tot het einde van de achttiende eeuw bleef Tidore een onafhankelijke staat. Het Sultanaat werd afgeschaft in het tijdperk van Soekarno en opnieuw opgericht in 1999 met de 36e sultan.

Bronnen
-           Maluku, de Molukken, Indonesië Reisbibliotheek (1990), p.30-33.
-           https://en.wikipedia.org/wiki/Tidore (6-12-2017)
-           Joh. F. Snelleman, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 4 (1896-1905), p.322-323.

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Tidorepad (1), Tidorestraat (2)

Author - Dick Rozing
Hits - 1025
Timor

Timor is een eiland waarvan het westen een deel van de provincie Nusa Tenggara Timur vormt en dus tot Indonesië behoort. Het oosten is de Democratische Republiek Timor-Leste (het vroegere Portugese Oost-Timor). Timor behoort tot de Kleine Soenda-eilanden en heeft een oppervlakte van 30.777 km². Hoofdsteden zijn respectievelijk Kupang en Dili. Het Indonesische deel heeft een oppervlakte van 15.850 km². De naam is een variant van timur, Maleis voor 'het oosten'; het is zo genoemd omdat het in het oosten van een ketting van eilanden ligt.

Het eiland Timor werd door de Portugezen gekoloniseerd in de zestiende eeuw. Hun eerste nederzetting dateert van circa 1520 in Lifao. De Nederlanders kwamen er voor het eerst in 1613 op Solor ten noorden van Timor en knoopten contacten aan met de radja van Kupang, die hen vergunning gaf tot het bouwen van een nederzetting in Kupang. Vanwege het aanwezige sandelhout deed de VOC tussen 1614 en 1658 veel moeite om een handelsmonopolie te verkrijgen en de Portugezen uit Timor te verdrijven. Het hout werd gezien als een belangrijk product in de intra-aziatische handel. Om te beginnen wilde gouverneur-generaal Pieter Both de Portugese macht in het gebied breken. In 1799 verliet de VOC Timor en kwam het gebied onder Nederlands koloniaal gezag. In 1859 werd een overeenkomst gesloten om de feitelijke situatie met de Portugezen te bekrachtigen (Oost-Timor kwam aan de Portugezen). In 1942 veroverden de Japanners het eiland. Op 14 augustus 1945 werd het eiland bevrijd van de Japanners en 3 dagen later verklaarde Indonesië zichzelf onafhankelijk. De Nederlanders kwamen terug in West-Timor, maar stuitten op hevig verzet van Indonesische guerrilla's. In 1950 werd West-Timor deel van Indonesië.

Bronnen
-           Joh. F. Snelleman, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 4 (1896-1905), p.325-335.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Timor (6-12-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Timor (1), Timorkade (1), Timorlaan (3), Timorplein (1), Timorstraat (23). Totaal 29.

Author - Dick Rozing
Hits - 1721
Tjarda van Starkenborgh Stachouwer, Alidius Warmoldus Lambertus

Van Starkenborgch werd op 7 maart 1888 in Groningen geboren als zoon van jonkheer Edzard Tjarda van Starkenborgh en jonkvrouw Christine Jacobus Quintus. Van Starkenborgh doorliep het gymnasium te Groningen en volgde aan de universiteit Groningen de studie rechten, die hij in 1911 afsloot met een promotie. Na korte tijd op een advocatenkantoor werkzaam te zijn geweest, besloot hij zich op de diplomatieke dienst voor te bereiden. Hij trouwde op 16 november 1915 met Christine Marburg. Uit dit huwelijk werden twee dochters geboren. Hij verbleef als diplomaat in diverse hoofdsteden. Hij vervulde posten in Washington, Parijs, Berlijn en Brussel. In 1925 keerde hij naar Nederland terug om zijn vader op te volgen als commissaris der Koningin in de provincie Groningen. Van Starkenborgh ontpopte zich als een conservatief en tamelijk autocratisch ingesteld politicus. Hij verbond zelfvertrouwen aan een technische instelling. Hij voldeed hiermee aan de wensen van het derde kabinet Colijn. Deze zocht een opvolger voor de conservatieve landvoogd De Jonge. Op 16 september 1936 aanvaardde Van Starkenborg de benoeming tot gouverneur-generaal van Nederlands-Indië (het K.B. was van 4 juni 1936). De hiervoor gebruikelijke ambtstermijn van vijfjaar werd als gevolg van de Tweede Wereldoorlog overschreden tot medio oktober 1945. Van Starkenborgh had in Japanse gevangenschap gezeten en keerde naar Nederland terug. Hij zag van hervatting van de landvoogdij af wegens een politiek meningsverschil met de minister van Overzeese Gebiedsdelen, J.H.A. Logemann. Bij K.B. van 17 oktober 1945 werd Van Starkenborgh met dankbetuiging voor de vele en gewichtige diensten door hem onder weergaloos moeilijke omstandigheden aan den Lande bewezen' ontslagen.

Author - Dick Rozing
Hits - 1036
Synoniemen - Tjarda van Starkenborgh Stachouwer
Tomini

De Golf van Tomini, ook wel bekend als de Baai van Tomini, is de baai die het noorden van het eiland Sulawesi, ofwel het schiereiland Minahassa met de provincies Gorontalo en Noord-Sulawesi, scheidt van het oostelijk schiereiland van Centraal Sulawesi. In de baai liggen de Togian eilanden. De baai mondt uit in de Molukse Zee.

Bron
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921), p.571.

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Toministraat (1)

Author - Dick Rozing
Hits - 894