Diemen, Antonio van

Antonio van Diemen, ook Anthonie, Anthony of Anthonis (Kuilenburg, 1593 – Batavia, 19 april 1645) was gouverneur-generaal van alle bezittingen van de VOC buiten de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden van 1636 tot 19 april 1645. Antonio van Diemen werd geboren in 1593 als zoon van de burgemeester van Culemborg. In 1616 werd Van Diemen koopman in Amsterdam. Hij had in de zaken geen succes en na een, in die tijd schandelijk, faillissement is hij in 1618 onder de valse naam Thonis Meeuzs als soldaat aan boord van de Mauritius naar Bantam vertrokken, waar hij op 22 augustus 1618 aankwam.

In 1619 werd hij door Jan Pieterszoon Coen aangesteld als klerk in dienst van de VOC. Inmiddels waren de Heren XVII achter de ware identiteit van Thonis Meeuzs gekomen en waarschuwden Coen. Die onderkende echter de bijzondere kwaliteiten van Van Diemen en negeerde de waarschuwingen uit het vaderland. In 1623 werd hij tot opperkoopman bevorderd. In 1626 werd hij Raad van Indië en waarschijnlijk in 1629 directeur-generaal. In 1630 of 1631 vertrok hij als commandeur van een retourvloot naar Nederland en ging in 1633 weer naar Indië terug. Daar kreeg hij weer zijn vorige functie, directeur-generaal. In 1633 was hij door de Heren XVII als vervanger van gouverneur-generaal Hendrik Brouwer aangewezen. Op 1 januari 1636 nam hij deze functie over van Brouwer. Van Diemen beëindigde de opstand in de Molukken, waarvoor hij zich tot twee keer toe naar de Molukken begaf. Van Diemen voerde het eerste wetboek met betrekking tot verblijf, huwelijk en dergelijke, de ‘Bataviasche Statuten’ in, waardoor de samenleving stabieler werd. In 1644 sloot hij een wapenstilstand af met de Portugezen. In Japan werd de handel voor alle andere volken behalve Nederland gesloten. De Hollanders hadden wel beperkte bewegingsvrijheid op het door de Portugezen verlaten kunstmatige eilandje Deshima. Van Diemen stuurde in 1642 Abel Tasman uit om Australië te verkennen. Een groot deel van Australië werd toen ‘ontdekt’, o.a. Van Diemensland. In Batavia werd door Van Diemen een latijnse school opgericht en twee kerken, waaronder de Hollandse of Kruiskerk.

Antonio van Diemen overleed op 19 april 1645 en werd begraven in de door hem zelf gestichte Hollandse of Kruiskerk in Batavia.

Bronnen
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.128.
-           L.P. van Putten, Ambitie en onvermogen, Gouverneurs-generaal van Nederlands-Indië 1610-1796 (2002), p.66-71.
-           P.C. Molhuysen, P.J. Blok en L. Knappert, Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel 5 (Leiden 1921), p.127-128.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Antonio_van_Diemen (8-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Van Diemenhof (1), Van Diemenlaan (1), Antonie van Diemenstraat (1), Van Diemenstraat (2). Totaal 5.