Daendels, Herman Willem

Herman Willem Daendels werd op 21 oktober 1762 geboren in Hattem. Zijn vader was mr. Burchard Johan Daendels en zijn moeder Josina Christina Tulleken. Herman Daendels studeerde aan de hogeschool van Harderwijk rechten. Op 10 april 1783 promoveerde hij tot doctor. Hij  was een Nederlands politicus en de 36e gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, van 1808 tot 1811. Het was koning Lodewijk Napoleon die hem benoemde tot de nieuwe gouverneur-generaal. Toen hij op 14 januari 1808 op landgoed Weltevreden de functie van gouverneur-generaal Wiese had overgenomen, ging hij voortvarend te werk met het moderniseren en centraliseren van het koloniaal bestuur. Op Java moest de Nederlandse soevereiniteit gevestigd worden. Hij breidde het leger uit tot ruim 19.000 manschappen en begon met de aanleg van de Grote Postweg (van Anjer in het uiterste westen tot Panaroekan in het oosten).

Ondanks de grote bouwwerken die moesten worden aangelegd, was de weg binnen een jaar gereed. Het verkortte de reisduur van Batavia naar Soerabaja van drie weken tot een week. Economie en defensie waren Daendels hoofdmotieven voor de aanleg van de Postweg. Een andere maatregel die hij nam, was de verplaatsing van de regeringszetel van Batavia naar Weltevreden. Voor de huisvesting van de ambtenaren liet Daendels aan het Paradeveld, het latere Waterlooplein en het huidige Lapangan Banteng, een nieuw Governements-Hotel bouwen, dat later bekend zou worden onder de naam ‘Paleis van Daendels’. Ook richtte hij een ongeveer 1 km2 groot exercitieterrein in, het Koningsplein, nu Medan Merdeka. Deandels had de bijnaam Toean Besar Goentoer, ‘Donderende Grote Heer’, omdat hij zich als gouverneur-generaal richting de Javaanse vorsten en regenten weinig subtiel uitliet. Deze moesten zich vooral niet te feodaal opstellen, maar meer in de pas lopen van Daendels. Volgens Daendels biograaf Paul van ’t Veer was hij ‘geen sociaal hervormer..., maar een ‘efficiency expert’ die opruimt wat ondoelmatig en invoert wat nuttig is’. Uiteindelijk besloten de machthebbers in Nederland Daendels te vervangen door J.W. Janssens. Eenmaal terug in Nederland benoemde de nieuwe koning Willem I hem tot gouverneur van de Nederlandse bezittingen aan de kust van Guinee, waar hij op 2 mei 1818 in Elmina overleed.

Bronnen
-           L.P. van Putten, Ideaal en werkelijkheid, Gouverneurs-generaal in dienst van de Staat 1796-1945 (2002), p.38-43.
-           P.A. van der Lith, A.J. Spaan en F. Fokkens, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 1 (1896-1905), p.411-412.
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.117.
-           P.C. Molhuysen en P.J. Blok, Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel 1 (Leiden 1911), p.665-673.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Herman_Willem_Daendels (8-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Daendelsstraat (5)