Oost-Indische Buurten

Songket is een brokaattechniek van de Minangkabau van West-Sumatra, Indonesië. Op een ondergrond van katoen of zijde worden reliëfpatronen van goud- of zilverdraad aangebracht. De draden worden van papier met een dun laagje bladgoud of -zilver gemaakt, of (iets minder fijn) van verguld of verzilverd koper- of bronsdraad. Vroeger waren deze draden afkomstig uit China.
Songket-textiel werd tot het begin van de twintigste eeuw op vier plaatsen geweven: Kota Badang, Padang Panjang, Payakumbuh en Silungkang. Tegenwoordig worden de ceremoniële doeken in slechts enkele dorpen vervaardigd en één soort, de kain balapak, alleen nog maar in Pandai Sikat. Er schijnen meer dan honderd traditionele motieven bestaan te hebben, bestaande uit plant- en dierfiguren en geometrische patronen. De oorspronkelijke betekenissen van de motieven zijn verloren gegaan na de bekering tot de islam van de Minangkabau in de vijftiende eeuw.

Bronnen
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Songket (16-1-2019)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Songketstraat (1)

Solo ook wel bekend als Soerakarta en in het moderne Indonesische spelling Surakarta, is een stad op Java met bijna 500.000 inwoners (2010). Aan de oostzijde van de stad stroomt de Solo-rivier (Bengawan Solo). De stad is bekend om zijn kraton als zetel van de vorst Soesoehoenan.

Solo kan ook verwijzen naar de grootste rivier van Java. De lengte bedraagt 540 km.

Bronnen
-           Joh. F. Snelleman, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 4 (1896-1905), p. 36.
-           https://en.wikipedia.org/wiki/Surabaya (4-12-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Solostraat (3)

Soewardi Soerjaningrat (Jogjakarta 1889 – Jogjakarta 1959), noemde zich later Ki Hadjar Dewantoro. Hij was nauw betrokken bij de actie van de multiraciale Indische Partij die naar een zelfstandig Indië streefde. Hierom werd hij verbannen naar Nederland (1913-1919). Na terugkeer was hij vooral in pedagogisch opzicht werkzaam. In het eerste Indonesische kabinet was hij minister van onderwijs en cultuur (1945).

Bron
-           Prof. dr. Gert Oostindie, directeur KITLV in 'Advies-KITLV-straatnamen-Amsterdam.pdf' d.d. 19-6-2019

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Soewardistraat (1)

Willem Soeteman werd geboren op 25 mei 1926 te Purmerend en is overleden te Bogor (Buitenzorg) op 25 april 1949. Al jong verhuisde hij met zijn ouders naar IJmuiden en later naar Beverwijk. Na de lagere school ging hij als tuinman werken. Tijdens de beruchte Razzia van 16 april 1944 werd hij opgepakt. Na de bevrijding kwam hij weer behouden thuis in Beverwijk en ging werken bij de Ceta Bever. Net als veel anderen werd hij als dienstplichtige opgeroepen voor Nederlands-Indië. Hij werd als radiocentralist ingedeeld bij de Stafcompagnie van het 4e bataljon 8e Regiment Infanterie. Tijdens een missie op 24 april 1949 werd zijn jeep beschoten waarbij hij zwaargewond raakte. De volgende dag is hij in het hospitaal te Bogor overleden. Hij werd begraven op de begraafplaats van Bogor. Later werd zijn lichaam overgebracht naar de erebegraafplaats Menteng Poeoe te Jakarta. Hij is een van de negen inwoners uit Beverwijk die door oorlogshandelingen in het voormalige Nederlands-Indië zijn omgekomen. Het 'Indië-monument' in Beverwijk is opgericht ter nagedachtenis aan deze negen inwoners.

Bron
-           http://www.awn-beverwijk-heemskerk.nl/pdf/oorlogslachtoffersNI.pdf (25-11-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Soetemanstraat (1)

Soerabaja, of in het modern Indonesisch Surabaya, is de hoofdstad van de provincie Oost-Java en de op een na grootste stad van Indonesië. Er wonen in 2016 3.457.700 inwoners. De stad ligt aan de monding van de rivier de Mas aan de noordkust van het eiland en is een belangrijke havenstad. Aan de noord- en oostkant van de stad ligt de Javazee. In de vijftiende en zestiende eeuw was Surabaya een sultanaat en een grote politieke en militaire macht in Oost-Java. In 1625 werd het bezet door de sultan van Mataram. In 1743 nam de VOC Surabaya over van het inmiddels verzwakte sultanaat van Mataram. Surabaya met zijn natuurlijke haven, was de grootste stad in de kolonie en was het centrum van de plantage-economie en industrie op Java. Tijdens de WO II bezette Japan de stad in 1942, als onderdeel van de bezetting van Indonesië. In 1944 werd de stad gebombardeerd door de geallieerden. Daarna namen de Indonesische nationalisten de stad over, maar zij kwamen spoedig in conflict met de Britten, die waarnamen voor de door de Japanners verdreven Nederlanders. Het leidde tot de Strijd om Soerabaja, een van de belangrijkste veldslagen van de Indonesische revolutie. Deze begon na de moord op de Britse brigadier Mallaby op 30 oktober 1945. De Bondgenoten stelden een ultimatum aan de Republikeinen om Surabaya over te geven, maar de Nationalisten weigerden. Op 10 november volgde een strijd, die duizenden levens zou kosten. Later werd deze dag door de Indonesiërs de Heldendag (Hari Pahlawan)  genoemd en ook gevierd. Het incident van de rood-witte vlag (de Nederlandse nationale rood-wit-en-blauwe vlag op de top van de toren van het Yamato Hotel (Hotel Oranje) dat werd verscheurd tot de Indonesische rood-witte vlag, door de blauwe baan eraf te scheuren) door de militaire leider Sutomo (Bung Tomo) wordt ook gezien als een heroïsche prestatie tijdens de strijd om deze stad.

Bronnen
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Surabaya_(Oost-Java) (4-12-2017)
-           https://en.wikipedia.org/wiki/Surabaya (4-12-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Soerabajastraat (5), Soerabajaweg (1), Soerabayastraat (1)

Soenda kan verwijzen naar Straat Soenda, de zeestraat in Indonesië; de Soenda-eilanden, eilandengroep in Zuidoost-Azië, bij de Straat Soenda, onderverdeeld in Kleine Soenda-eilanden (eilanden ten oosten van Java, waaronder Bali, Lombok, Soemba, Soembawa, Komodo, Flores en Timor) en de Grote Soenda-eilanden (Borneo, Sulawesi, Sumatra en Java); de landstreek Soenda, een oude landstreek in het westen van het eiland Java, ooit een Hindoeïstisch koninkrijk, waar de Soendanezen wonen, een bevolkingsgroep uit deze landstreek, of de tektonische Soendaplaat. Soenda wordt in het moderne Indonesisch als Sunda geschreven.

Bronnen
-           Joh. F. Snelleman, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 4 (1896-1905), p. 16-19.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Soenda (3-12-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Soendalaan (1), Soendaplein (1), Soendastraat (13)

Soembawa is een eiland van Indonesië, dat ligt in de rij van Lombok, Soembawa, Komodo, Flores. Het grenst ten noorden aan de Sundazee en ten zuiden aan de Indische Oceaan. Het is een van de Kleine Sunda-eilanden en behoort tot de provincie West-Nusa Tenggara. Het qua vorm grillige eiland, het zijn twee schiereilanden die door een landengte van elkaar worden gescheiden, heeft een oppervlakte van 15.214 km² en het aantal inwoners bedraagt 1.391.340 volgens de volkstelling van 2014. De hoofdplaats is Sumbawa Besar dat ruim 434.000 inwoners heeft. Het hoogste punt van het eiland is de top van de vulkaan Tambora, die 2.850 meter hoog is. Van oorsprong is de bevolking van Soembawa bekend om hun honing, paarden, sappanhout voor de productie van rode kleurstof en werd het sandelhout gebruikt voor wierook en medicijnen. In de achttiende eeuw introduceerde Hollandse planters de koffie op de hellingen van de Tambora. Deze stratovulkaan Tambora is beroemd geworden door de grootste uitbarsting die ooit door mensen is waargenomen (7 op een schaal van 8 op de vulkanische explosiviteitindex. Deze uitbarsting op 10 april 1815 was vier keer zo sterk als de uitbarsting van de Krakatau in 1883. De oorspronkelijke vulkaan van 4.200 meter verloor een derde aan hoogte.

Bronnen
-           Joh. F. Snelleman, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 4 (1896-1905), p.9-13.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Soembawa_(eiland) (3-12-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Soembawahof (1), Soembawastraat (1)

Soemba, in het modern Indonesisch Sumba, is een eiland van Indonesië gelegen in de Indische Oceaan ten zuiden van de rij Soembawa, Komodo en Flores en daarvan gescheiden door de Straat Soemba. Het is een van de Kleine Sunda-eilanden en behoort tot de provincie Oost-Nusa Tenggara. Het heeft een oppervlakte van 11.052 km² en het aantal inwoners bedraagt 755.849 volgens de volkstelling van 2015. De belangrijkste plaats op het eiland is Waingapu met ongeveer 10.000 inwoners.
Vroeger werd het eiland Sandelhouteiland genoemd, naar het zeer zware en harde hout van de sandelbomen die de Nederlanders op de plantages verbouwden. De eerste contacten met Nederland dateren van 1754. Pas op 31 augustus 1866 kregen de Nederlanders de controle over het eiland en aanvaardde de controleur Roos het bestuur over het eiland, dat onder gezag stond van radja’s (inlandse hoofden). Pas onder Van Heutsz in 1906 werd het eiland ‘gepacificeerd’, dat wil zeggen bezet door Nederlandse militairen en nam de macht van de radja's af. In 1913 kon het militair gezag vervangen worden door civiel gezag. Een controleur nam het gezag op zich, enige jaren later vervangen door een assistent-resident. Na de onafhankelijkheid werden de radja’s door Jakarta niet erkend, maar kregen velen toch een functie in het nieuwe bestel. Economisch gezien heeft Soemba een zwakke positie en weinig perspectieven.

Bronnen
-           Joh. F. Snelleman, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 4 (1896-1905), p.3-9.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Soemba (3-12-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Soembalaan (1), Soembaplein (1), Soembastraat (8), Sumba (1). Totaal 11.

Soekaesih (Garut 1895 – onbekend). Soekaesih was een van de weinige vrouwen die werd geïnterneerd in Boven-Digoel. Zij werd verdacht van betrokkenheid bij de communistische opstand in West-Sumatra in januari 1927. Zij werd na drie jaar, in 1931 vrijgelaten en trouwde met J.H. Philippo. Deze werd in 1937 verbannen nar Nederland. Soekaesih volgde. Zij publiceerde een brochure: ‘Indonesia een politiestaat’ en sprak in twee maanden in 25 zalen. Pas in 1946 keerden zij en haar echtgenoot terug naar Indonesië, waarna verdere gegevens ontbreken.

Bron

-           Prof. dr. Gert Oostindie, directeur KITLV in 'Advies-KITLV-straatnamen-Amsterdam.pdf' d.d. 19-6-2019

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Soekaesihstraat (1)

Christiaan Snouck Hurgronje werd geboren op 8 februari 1857 in Oosterhout. Hij doorliep de HBS in Breda en bekwaamde zich in de klassieke talen en werd in 1874 als student in de theologie en de letteren aan de Rijksuniversiteit te Leiden ingeschreven. Hij promoveerde op 24 november 1880, een jaar na zijn doctoraal examen, op een proefschrift getiteld Het Mekkaansche feest. Hij was vanaf 1 oktober 1881 leraar aan de gemeentelijke Instelling tot opleiding van Oost-Indische ambtenaren te Leiden. In 1887 volgde zijn benoeming tot lector aan de Leidse Universiteit met de opdracht 'Instellingen van den Islam'. Hij richtte zich op de studie van de moslimse Wet of, zoals Snouck bij voorkeur zegt, de plichtenleer. Dit stond in de moslimse wetenschapsbeoefening centraal bij de bestudering, maar was in Europa sterk verwaarloosd. Met zijn artikelen over grondslagen en inhoud der moslimse Wet heeft hij baanbrekend werk verricht en is hierdoor een van de grondvesters van de hedendaagse islamwetenschap. Hij vertrok in 1884 op kosten van het Nederlandse ministerie van Koloniën naar Djedda, nadat hij Arabisch had leren spreken. Van hieruit vertrok hij, inmiddels moslim onder de naam Abd-el Ghaffar geworden, naar Mekka. In Mekka was Snouck na gesprekken met Atjehse pelgrims tot de conclusie gekomen dat het Nederlands-Indisch bestuur op Sumatra faalde. Hij wilde dat het bestuur volgens zijn wetenschappelijke inzichten werd hervormd en vertrok als adviseur naar Oost-Indië.

Ludolph Anne Jan Wilt baron Sloet van de Beele werd op 28 maart 1806 in Voorst geboren. Hij was de zoon van Jan Adriaan Joost baron Sloet en diens vrouw Johanna Jacoba Sara Visscher. Hij werd opgeleid aan Instituut Kinsbergen in Elburg, vanwaar hij haar de Hogeschool in Utrecht vertrok om daar in 1824 rechten te gaan studeren. Hij promoveerde in 1830 op een proefschrift naar oud vaderlands recht. Na zijn studie vestigde hij zich in Zutphen als advocaat. Hij startte zijn ambtelijke carrière in 1847 als griffier van de Staten van Gelderland, een functie die hij tot 1860 uitoefende. Op 23 juni 1861 benoemde Koning Willem III hem tot de nieuwe gouverneur-generaal van Nederlands-Indië. Hij arriveerde op 17 oktober 1861 in Batavia en nam het bewind over van de vicepresident van de Raad van Indië. Sloet van de Beele was nooit eerder in Indië geweest. Hij werd gezien als een goedhartige maar zwakke bestuurder. Hij maakte vijf reizen over Java, Madoera en Bali. Sloet van de Beele zag geen reden om aan het cultuurstelsel abrupt een einde te maken. Geleidelijkheid was het uitgangspunt. De theecultures werden verder overgedragen aan particulieren. In de Preanger, dat vrijwel volledig werd beheerst door koffiecultures, was het Preangerstelsel nog steeds dominant. Boeren werden gedwongen land te ontginnen, koffiebonen te planten, de oogst te verzorgen en af te leveren bij de gouvernementspakhuizen.  De vijf regenten in dit gebied werden nauwelijks gecontroleerd.

Slamat kan staan voor een stratovulkaan op Java die gunung slamat of slamet heet en 3.428 m. hoog is, maar het is ook een Indische groet dat geluk of heil betekent. Daarnaast was het m.s. Slamat een schip dat in 1922-’23 werd gebouwd in Vlissingen. In april 1924 voer het voor het eerst van Rotterdam naar Nederlands-Indië. In 1940 werd het verbouwd tot een troepentransportschip. In de ochtend van zondag 27 april 1941 zonk het s.s. Slamat na een aanval door duikbommenwerpers. De Slamat, eigendom van de Rotterdamsche Lloyd, evacueerde Engelse troepen uit Griekenland en was van Nauplia onderweg naar Kreta. Bij deze vergeten scheepsramp uit de Tweede Wereldoorlog verloren nagenoeg alle opvarenden het leven: 558 bemanningsleden en geallieerde militairen.

Bronnen
-           P.C. Molhuysen, P.J. Blok en L. Knappert, Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel 5 (Leiden 1921), p.618.
-           https://en.wikipedia.org/wiki/Mount_Slamet (3-12-2017)
-           http://nl.metapedia.org/wiki/SS_Slamat (3-12-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Slamatstraat (3)

Sutan Sjahrir (1909-1966)  is en Indonesisch politicus. Geboren en getogen in Minangkabau, Sumatra. Hij studeerde rechten in Leiden en Amsterdam en was bestuurslid van de studievereniging van lndonesische studenten in Nederland 'Perhimpunan lndonesia', samen met Mohammed Hatta. Hij zette in Bandoeng de nationalistische volksscholingsorganisatie 'Tjahana' op. 
In 1934 werd hij opgepakt door het koloniale bewind en zonder proces geïnterneerd in het interneringskamp Boven Digoel op Nieuw Guinea waar hij malaria opliep.  Later is hij samen met Hatta als 'de intellectuelen' op het eiland Banda Neira geïnterneerd. Zijn -bewerkte- briefwisseling met zijn eerste Nederlandse vrouw lndonesische Overpeinzingen (1945) openden velen in Nederland de ogen voor het onrecht dat de lndonesische nationalisten werd aangedaan.  In 1942 werd hij vrijgelaten en wijdde hij zich aan illegale verzetsactiviteiten tegen de Japanse bezetting. Sjahrir stelde op 15 augustus 1945 de eerste onafhankelijkheidsverklaring op die niet tot uitvoering kwam. Hij zorgde na de 'Proklamasi' van 17 augustus 1945 voor een zuivering van het door de Japanners ingestelde voorlopige parlement en gaf Indonesië samen met Hatta een meer democratisch bestel. Hij schreef in 1945 het manifest 'Onze Strijd' waarin hij een pleidooi hield voor een vergaande democratisering van het politiek bestel van Indonesië en zich sterk keerde tegen het racistisch geweld van Pemuda-groepen tegen minderheden. In de periode 1946-1947 was hij twee keer premier van de Republiek Indonesië en leidde de onderhandelingen met de Nederlandse delegatie die tot het Akkoord van Linggadjati leidde. De slepende onderhandelingen met Nederland leidde uiteindelijk tot zijn politieke val. Hij werd de  leider van de lndonesische delegatie bij de Verenigde Naties, en werd tijdens de Tweede Politionele Actie in 1948 opnieuw kortstondig geïnterneerd. Na 1949 politiek leider van de socialistische Partai Sosialis Indonesia (PSI) die vooral op volksonderwijs inzette. In 1952 bracht Sjahrir opnieuw met zijn tweede vrouw Poppy een kort bezoek aan Nederland. In 1960 opnieuw gearresteerd en zonder proces geïnterneerd op bevel van Soekarno. Gescheiden van zijn gezin kreeg hij een reeks beroertes. Hij mocht behandeld worden in Zwitserland, waar hij in 1966 overleed. Hij werd vervolgens tot 'nationale held' uitgeroepen. Zijn stoffelijk overschot werd via Schiphol naar Jakarta overgevlogen. Bij de tussenstop op Schiphol werd Sjahrir een Nederlands eerbetoon gebracht waarbij zijn vriend en oud-premier Willem Schermerhorn een emotionele toespraak hield. In Indonesië kreeg Sjahrir een staatsbegrafenis die door Hatta en tienduizenden aanhangers werd bijgewoond. 

Bron
-      Frederik Erens

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Sutan Sjahrirstraat (1)

Philipp Franz Von Siebold werd op 17 februari 1796 geboren in het Beierse Würzburg en kwam uit een familie van artsen. Philipps grootvader, vader, en beide ooms waren allen hoogleraar geneeskunde aan de universiteit van zijn geboortestad, en in 1815 begon ook Siebold de studie geneeskunde in Würzburg. Hij promoveerde al in 1820. Hij was korte tijd lijfarts bij Koning Willem I. Hij wilde meer van de wereld zien en vooral de tropen trokken hem aan. In 1822 werd hij geneesheermajoor in het Nederlands Oost-Indische leger met als standplaats Batavia. Daar trok hij al snel de aandacht van gouverneur-generaal Van der Capellen. Siebold leek de ideale persoon om naar Japan te sturen, een land met een centrale plaats in de veranderende wereldpolitiek. Japan was tot dat moment een onbekende mogendheid, met strikt gesloten grenzen. Handel was toegestaan, maar was beperkt tot een handelspost op het speciaal voor dit doel gebouwde kunstmatige eiland Deshima. In 1823 landde Siebold op Deshima met de opdracht informatie te verzamelen over Japan, de handel met Japan en het Japanse politieke systeem. 

Siboga of in de hedendaagse spelling Sibolga was een afdeling van de residentie Tapanoeli, dat bestond uit een deel op Sumatra, namelijk Sumatra’s Westkust en een aantal eilanden in de Indische Oceaan, namelijk Nias en omliggende eilanden. Het is nu een stad op Sumatra en heeft ruim 84.000 inwoners in 2010.

De Siboga-expeditie was een Nederlandse zoölogische, botanische, oceanografische, geologische en hydrografische expeditie naar Nederlands-Indië van 7 maart 1899 tot 27 februari 1900. De leider van de expeditie was hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, Max Wilhelm Carl Weber. De Hr. Ms. Siboga was de naam van het expeditieschip.

Bronnen
-           P.A. van der Lith en Joh. F. Snelleman, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 3 (1896-1905), p.582-588.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Siboga-expeditie (3-12-2017)
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Sibolga (3-12-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Sibogastraat (1)