Siebold, Philipp Franz Von

Philipp Franz Von Siebold werd op 17 februari 1796 geboren in het Beierse Würzburg en kwam uit een familie van artsen. Philipps grootvader, vader, en beide ooms waren allen hoogleraar geneeskunde aan de universiteit van zijn geboortestad, en in 1815 begon ook Siebold de studie geneeskunde in Würzburg. Hij promoveerde al in 1820. Hij was korte tijd lijfarts bij Koning Willem I. Hij wilde meer van de wereld zien en vooral de tropen trokken hem aan. In 1822 werd hij geneesheermajoor in het Nederlands Oost-Indische leger met als standplaats Batavia. Daar trok hij al snel de aandacht van gouverneur-generaal Van der Capellen. Siebold leek de ideale persoon om naar Japan te sturen, een land met een centrale plaats in de veranderende wereldpolitiek. Japan was tot dat moment een onbekende mogendheid, met strikt gesloten grenzen. Handel was toegestaan, maar was beperkt tot een handelspost op het speciaal voor dit doel gebouwde kunstmatige eiland Deshima. In 1823 landde Siebold op Deshima met de opdracht informatie te verzamelen over Japan, de handel met Japan en het Japanse politieke systeem. 

Direct na aankomst legde hij contact met Japanse medici en natuurwetenschappers. Ook als arts verwierf hij een goede reputatie. Hij legde veel huisbezoeken in de omtrek af. Hij mocht hiervoor geen betaling ontvangen, maar in plaats daarvan kreeg hij vaak geschenken van dankbare patiënten. Zo werd de basis gelegd van zijn etnografische verzameling. Siebold richtte zich op het verzamelen van planten, dieren en zaden en allerlei gebruiksvoorwerpen en nam kunstenaars in dienst om dieren, voorwerpen en gebruiken op papier vast te leggen. In 1825 kreeg hij vanuit Batavia twee assistenten toegewezen: de apotheker Heinrich Bürger en tekenaar C.H. de Villeneuve. Bürger was een belangrijke hulp bij het verzamelen, en vanaf 1828 was hij Siebolds opvolger. Het natuurhistorisch materiaal kwam, verspreid over de jaren van Siebolds verblijf in Japan, in vier zendingen naar Nederland. De laatste zending nam hij zelf mee toen hij eind 1829 Japan gedwongen verliet. Hij was tijdens zijn reis naar Edo, het huidige Tokyo, naast vele objecten ook in bezit gekomen van landkaarten. Dit bezit was streng verboden en Siebold werd ervan beschuldigd te spioneren voor de Russische staat. Via Batavia reisde Siebold terug naar Nederland. Bürger bleef op Deshima en stuurde in de jaren daarna nog eens drie vrachten. In Nederland vormen de zendingen, die alles bij elkaar circa 10.000 voorwerpen omvatten, tot op de dag van vandaag de Japanse collecties van het Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis en het Nationaal Herbarium Nederland. Siebold besloot zich in Leiden te vestigen aan het Rapenburg nummer 19. Vanaf 1831 stelde Siebold zijn collectie open voor het publiek. Siebold bleef een belangrijke rol vervullen als adviseur over Japanse zaken. In 1859 reisde hij nog een maal naar Japan, als diplomaat en verbleef daar tot 1862. Hij zou op 18 oktober 1866 in München overlijden. In Leiden werd in 2000 het Sieboldhuis geopend.

Bronnen
-           P.C. Molhuysen, P.J. Blok en L. Knappert, Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel 5 (Leiden 1921), p.730-735.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Philipp_Franz_von_Siebold (3-12-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Sieboldstraat (1)