Oost-Indische Buurten

Bali is een Indonesisch eiland en provincie, een van de Kleine Sunda-eilanden. Het ligt ten oosten van Java. De oppervlakte 5.633 km². Er wonen ruim 4,2 miljoen inwoners (census 2014). De hoofdstad is Denpasar. Tot 1958 was de hoofdstad Singaraja.
De Portugezen hadden in 1512 Bali al aangedaan op hun reis naar de Molukken. In 1597 betraden voor het eerst Nederlanders (de gebroeders Cornelis en Frederik de Houtman) het eiland, maar pas vanaf het midden van de negentiende eeuw kwam het eiland geleidelijk aan onder Nederlands bestuur en kreeg het een meer romantisch imago.
Het werd door ‘verlichte’ geesten gezien als het laatst overgebleven gebied met het oorspronkelijke hindoeïstische religieuze kastesysteem in Zuidoost-Azië, Hindu Dharma. Ruim negentig procent van de bevolking van Bali is hindoe. De uiteindelijke, bloedige onderwerping aan het Nederlandse bestuur vond in 1906-1907 plaats, nadat de Balinese adel in Badung (mannen, vrouwen én kinderen) massaal Perang Poepoetan (zelfmoord) pleegde door slechts gewapend met een kris en een klewang op het vijandelijke vuur in te lopen. Vanaf 1914 propageerde de KPM, de Koninklijke Pakketvaart Maatschappij, een Nederlands-Indische scheepvaartonderneming, toerisme naar Bali. Naast het landschap en de hindoe-rituelen voor de Balinese danseressen een grote attractie. Vanaf de jaren 70 werd Bali een massatoerisme eiland na de introductie van de vliegvakanties.

Bronnen
-           P.A. van der Lith, A.J. Spaan en F. Fokkens, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 1 (1896-1905), p.83-87.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Bali_(eiland) (14 oktober 2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Bali (1), Balidwarsstraat (2), Balilaan (4), Baliplein (1), Balistraat (25). Totaal 33.

Vier Bali straatvernoemingen zijn opgeheven.

Baloeran is een niet meer werkzame vulkaan in de uiterste noordoost hoek van Java. De top ligt op 1.291 meter. Het Baloerangebergte ligt in het oosten van Java, waar ook het nationaal park Baloeran of Baluran ligt.

Het motorschip Baloeran kwam in maart 1930 in de vaart voor de rederij Rotterdamsche Lloyd. Dit passagiersschip werd ontworpen door de bouwmeesters van ‘De Schelde’ in Vlissingen en gebouwd bij de scheepswerf ‘Fijenoord’. Het voer tien jaar lang via het Suezkanaal met duizenden passagiers en kostbare lading naar Nederlands-Indië naar Tandjoeng Priok bij Batavia en Tandjong Perak bij Soerabaja. In 1940 werd het schip buitgemaakt door de Duitsers. Eind augustus 1943 liep het schip nabij Egmond aan Zee op een mijn, waarna het zonk.

Bronnen
-           Nico Guns, ms Baloeran, een beknopte scheepsbiografie (2007) 167 p.
-           P.A. van der Lith, A.J. Spaan en F. Fokkens, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 1 (1896-1905), p.93.

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Baloeranstraat (2)

De Banda-eilanden (In het Indonesisch Kepulauan Banda) vormen een groep van tien kleine vulkanische eilanden in de Bandazee en behoren tot de Indonesische eilandengroep de Molukken en de provincie Zuid-Molukken. De grotere eilanden in het centrum heten Banda Besar (Lontor), Banda Api en Banda Neira. Op dit laatste eiland ligt ook de hoofdstad met dezelfde naam. Het inwonertal van de Banda-eilanden bedraagt circa 15.000. Het eerste bezoek van de Nederlanders dateert van begin 1599 toen Jacob van Heemskerk in Lontor aankwam. Hij sloot een verbond met de hoofden over de handel in muskaatnoten en foelie.
Al spoedig ontstonden er onenigheden tussen de lokale bevolking en de Engelsen die ook trachtten er vast voet aan wal te krijgen. Dit escaleerde in de moord op admiraal P.H. Verhoeven in 1609. In 1621 trad Jan Pieterszoon Coen hard op tegen de Bandanezen die onder druk van de Engelsen hun specerijencontract niet nakwamen. Hij reisde met een grote vloot naar de Banda-eilanden. Hoewel de bevolking vluchtte, ontkwamen slechts weinigen. Naar schatting overleefden slechts zeshonderd van de 15.000 Bandanezen de aanval. Jan Pieterszoon Coen, die het monopolie op de handel in nootmuskaatnoten en foelie veilig had gesteld, kreeg door deze gebeurtenis de bijnaam: Slachter van Banda. Tot in het midden van de achttiende eeuw waren de Banda-eilanden de enige bron voor de specerijen nootmuskaat en foelie, afkomstig van de muskaatnoot. De eilanden zijn tegenwoordig een populaire bestemming voor scubaduiken en snorkelen.

Bronnen
-           P.A. van der Lith, A.J. Spaan en F. Fokkens, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 1 (1896-1905), p.994-995.
-           T.J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.36.
-           Bernhard H.M. Vlekke, Geschiedenis van den Indischen archipel (1947) p.153-155.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Banda-eilanden (15 oktober 2017)
-           https://historiek.net/jan-pieterszoon-coen-1587-1629/5545/ (20 oktober 2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Bandahof (1), Bandalaan (2), Bandaplein (1), Bandastraat (1). Totaal 5.

Banda Neira is het hoofdeiland van de Banda-eilanden, maar zeker niet het grootste eiland, namelijk drie vierkante kilometer. In het zuiden ligt de gelijknamige hoofdplaats met ongeveer 7.000 inwoners. Het is een onderdeel van de Molukken. Op het eiland ligt Fort Belgica dat in 1611 is gebouwd. Van 1609 tot 1798 was Banda Neira het centrum van het Nederlandse gouvernement Banda-eilanden en het wereldcentrum van de handel in nootmuskaat.

Bron
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Banda_Neira  (20 oktober 2017)

Vernoemingen in de Indische buurten (aantal keren)
Banda Neira (1), Bandaneira (1)  

Bandoeng is de oude spelling van het huidige Bandung. Het is de hoofdstad van de provincie West-Java op het Indonesische eiland Java. Bandung heeft 2.575.478 inwoners (schatting 2014) en ligt ongeveer 180 km ten zuidoosten van Jakarta op een hoogte van 768 meter boven zeeniveau. Het is de derde stad qua inwonertal van Indonesië.Haar bijnaam is de bloemenstad (Kota Kembang). Bandung is de informele hoofdstad van de Soendanezen, die in West-Java de dominante bevolkingsgroep vormen. In de stad wordt naast het Indonesisch ook Soendanees gesproken. Bandung is populair onder de toeristen, omdat het koele klimaat zeer gunstig is voor de plantages.

Bron
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Bandung (20 oktober 2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Bandoengplantsoen (1), Bandoengstraat (6), Bandoengweg (1). Totaal 8.

Banka ook wel Bangka is een Indonesisch eiland voor de zuidoostkust van Sumatra en er wonen ongeveer 1 miljoen mensen. De oppervlakte is 11.623 km². De hoofdstad is Pangkal Pinang met bijna 135.000 inwoners. Rond 1710 werd op Banka tin ontdekt en werd het een van de grootste tinproducerende regio’s in de wereld. In 1814 kwam Banka in handen van Nederland na een ruil met Cochin (India) met de Engelsen.

Bronnen
-           P.A. van der Lith, A.J. Spaan en F. Fokkens, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 1 (1896-1905), p.113-117.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Bangka_(Bangka-Belitung) (20 oktober 2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Bangkasingel (1), Bangkastraat (1), Bankakade (1), Bankaplein (2), Bankastraat (21). Totaal 26.

Bantam, in het Indonesisch Banten, is een havenstad in het uiterste noordwesten van Java, nabij de Straat Soenda in de provincie die ook Bantam heet. Het aantal inwoners van de provincie werd in 2014 op 11.830.000 geschat. In 1522 ontdekten de Portugezen deze kustplaats en noemde het Bantam. Bantam spreekt tot de verbeelding door twee schoolplaten. De oudste uit 1904 De eerste O.I. vaarders op de reede van Bantam toont de aankomst op 15 juni 1596 van Cornelis de Houtman op het eiland Bantam. Hij was met vier schepen veertien maanden eerder uit Nederland vertrokken. Het was de eerste keer dat Hollanders aan wal gingen in Oost-Indië. De tweede schoolplaat uit 1913 Op de Reede van Bantam, 1598 toont het beeld van de tweede expeditie van Jacob van Neck naar Oost-Indië, die er kwam om handel te drijven.

Bronnen
-           T.J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.42.
-           W. Leijdenroth van Boekhoven, Utrecht. Lith. Versluys en Scherjon, Utrecht. G.J. Vos. Onze beschavingsgeschiedenis in Beeld. 2e serie, No. 5.
-            J.W. de Jongh en H. Wagenvoort, Op de reede van Bantam, 1598 - toelichting bij de schoolplaat voor de vaderlandse geschiedenis (1917)
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Banten_(stad) (30-10-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Bantamstraat (2), Bantamweg (1)

Batavia verwijst naar de naam van de hoofdstad van Nederlands-Indië, het huidige Jakarta. De stad ligt aan de noordkust van Java. Batavia ontstond als havenstad ten tijde van het hindoeïstische Koninkrijk Soenda (Pajajaran) in de veertiende eeuw. De stad werd op 22 juni 1527 door Fatahillah van het Sultanaat Demak veroverd, wat beschouwd wordt als de officiële stichtingsdatum van de stad. Hij hernoemde de stad Jayakarta , of Jacatra , dat 'glorieuze overwinning' betekent. De eerste gouverneur-generaal in Indië, Pieter Both, kreeg in 1611 geen toestemming voor het bouwen van een fort, maar wel voor een factorij dat in de Chinese wijk werd gebouwd op de oever van de rivier Tjiliwan. In 1614 werd J.P. Coen benoemd tot directeur over alle factorijen. Coen besloot in augustus 1618 tot versterking van de handelspost, nadat hij tot gouverneur-generaal was benoemd. Batavia werd het handels- en bestuurscentrum van de VOC in Indië en moest de handel op de Molukken beschermen.

Batik is gebatikt linnen of weefsel. Batikken is de Indische methode om weefsels in figuren te verven, waarbij telkens een gedeelte dat niet gekleurd moet worden met was wordt bedekt, daarna wordt de stof in een verfbad gedaan. Gebatikte stoffen worden meestal verwerkt tot kleding, maar kunnen ook toegepast worden in het interieur, voor boekbanden of wandkleden. Batikken is een meer dan 2000-jaar oude kunstvorm.

Bronnen
-           Van Dale
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Batikken (16-1-2019)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Batikstraat (1)

Batjan, in het moderne Indonesisch Bacan, is een klein, 1800 km², vulkanisch Moluks eiland. Het heeft ruim 60.000 inwoners (2010) en het hoogste punt is 2.111 meter. Met 5.500 inwoners is Lubaha de hoofdplaats. Dit eiland maakt deel uit van de Batjaneilanden.

Bronnen
-           T.J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.49-50.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Batjan_(eiland) (30-10-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Batjanhof (1), Batjanstraat (3)

Marius Bauer werd op 25 januari 1867 geboren te Den Haag, waar hij ook zijn jeugd door bracht. Evenals zijn oudere zus Suze en zijn broer Willem ging hij naar de Haagse Academie voor Beelden Kunsten. Op de academie bleek Bauer een geboren tekenaar, maar hij verliet het in 1885 zonder diploma, maar - naar zijn eigen zeggen – als volleerd kunstenaar. Hij werd in 1884 lid van kunstenaarsvereniging Pulchri Studio, en kreeg een beurs van Koning Willem III, waardoor hij twee jaar lang onbekommerd kon leven en werken. Zijn eerste buitenlandse reis bracht hem in 1888 in Constantinopel.
In 1902 trouwt hij met de Amsterdamse schilderes Jo Stumpff. Hij bleef tot 1925 zeer reislustig, waar hij schetsen maakte, die als geheugensteun diende voor de etsen, aquarellen en schilderijen, die hij later in zijn atelier maakte. Vanaf 1895 werkte hij mee aan het weekblad De Kroniek, een vooruitstrevend en verlicht blad voor intellectuelen. Zo maakte hij op 26 mei 1895 een spotprent tegen de heldenverering van triomfator Vetter over zijn rol in de Lombok oorlog. Tussen juli en november 1925 maakt het echtpaar Bauer een grote reis door Nederlands-Indië op uitnodiging van het ‘Comité ter voorbereiding van het jubileumgeschenk ter gelegenheid van het Zilveren Huwelijksjubileum van Koningin Wilhelmina en ZKH de Prins der Nederlanden in 1926’. Deze Indische Huldeblijk wordt een schilderij en vier grote etsen. Op 18 juli 1932 overlijdt Bauer ten gevolge van een beroerte in Amsterdam.

Bronnen
-           André Kraayenga, Oogstrelend Oosters (2007)
-           http://www.mariusbauer.nl/biografie (30-10-2017)
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Marius_Bauer (30-10-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Marius Bauerstraat (1)

Bawean is een zeer klein eiland met een diameter van 15 km, dat 150 km ten noorden van Surabaya in de Javazee ligt. De hoofdplaats is Sangkapura. De 655 m. hoge dode vulkaan bepaalt de vorm van het eiland en zorgt er ook voor dat de enige weg langs de kust van het eiland gaat. Het aantal inwoners werd in 2010 geschat op 70.000, maar meer dan 26.000 mensen, 70 procent van de mannen, zou elders in Indonesië werkzaam zijn. Het eiland zou in 1782 tot het Javaans grondgebied van de VOC gaan behoren.

Bronnen
-           T.J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.52.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Bawean (30-10-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Baweanstraat (1)

Benkoelen of Bengkoelen, nu Benkulu, is de kleinste en dunst bevolkte provincie van Sumatra. Het gebied ligt in het westen en heeft een oppervlake van 21.168 km2 en het aantal inwoners bedraagt ruim 1.828.000 in 2014. De VOC had van 1664-1670 kantoren aan de westkust. Ook de provinciehoofdstad heet Benkulu en heeft ruim 328.000 inwoners. Deze stad Benkulu werd in 1685 door de Engelsen gesticht en werd toen Bencoolen genoemd. De Brit Thomas Raffles was van 1818-1824 gouverneur van het gebied, maar hij moest het op 6 april 1825 overdragen aan de Nederlanders. Dit was wel in ruil voor erkenning van de Britse invloed op het Maleisische schiereiland en Singapore (Traktaat van Londen uit 1824).

Bronnen
-           J. Bezemer, Beknopte Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië (1921) p.59.
-           John Miksic in Sumatra, Indonesie Reisbibliotheek, (1996) p.225.
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Bengkulu_(provincie) (30-10-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Benkoelenstraat (3)

Op 24 juli 1887 is Gerardus Johannes Berenschot geboren te Solok in de provincie West-Sumatra. Hij was een Nederlandse commandant van het Nederlands-Indische leger. Hij is de zoon van luitenant-kolonel Gerrit Hendrik Berenschot en Florence Mildred Rappa. Hij had een oudere en een jongere broer. Deze jongere Berend Willem Berenschot, geboren op 1 juli 1895 in Winterswijk, was de grondlegger van Raadgevend Bureau Ir. B.W. Berenschot (RBB) te Hengelo (O), het latere organisatieadviesbureau Berenschot. Gerardus Berenschot trouwde op 8 juli 1908 in Winterswijk met Margaretha Catharina de Boer en samen kregen zij een zoon en twee dochters.
Berenschot werd op zijn vijftiende voor opleiding naar Nederland gezonden en volgde, na de h.b.s. te Winterswijk, de Cadettenschool te Alkmaar, en daarna de Koninklijke Militaire Academie te Breda. Bij Koninklijk Besluit van 19 augustus 1907 werd Berenschot benoemd tot tweede luitenant bij het wapen der infanterie in Nederlands-Indië. Vele rangen en locaties zouden nog volgen om uiteindelijk in 1939 benoemd te worden tot commandant van het Nederlands-Indische leger. Berenschot had op 13 oktober 1941 een onderhoud te Batavia met de Britse opperbevelhebber Robert Brooke-Popham en aanvaardde om drie uur aan boord van een Lockheedvliegtuig de terugreis naar Bandoeng. Vijf minuten na vertrek stortte het vliegtuig te Kemajoran neer. Hij overleed op 13 oktober 1941 en werd twee dagen later begraven op het Ereveld Pandu te Bandoeng.

Bronnen
-           http://www.biografischportaal.nl/persoon/29968471 (30-10-2017)
-           http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn1/berenschot (30-10-2017)
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Gerardus_Johannes_Berenschot (30-10-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Generaal Berenschotlaan (1)

Besar betekent groot in het Maleis. Tuan besar is grote man.

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Besarstraat (1)