Reyniersz., Carel

Carel Reyniersz. (ook wel geschreven als Reijnersz., Reiniersz. of Reniers) werd gedoopt op 26 augustus 1604 in Amsterdam. Hij was de zoon van Dirck Reyniersz. en zijn tweede vrouw Susanna de Beaulieu. Reyniersz. schijnt al op jonge leeftijd in dienst van de VOC te zijn toegetreden. In 1628 werd hij in Coromandel geplaatst waar hij opklom en lang verbleef. Toen gouverneur IJsbrantsz van dat gewest in 1635 naar Batavia vertrok, werd Reyniersz. de nieuwe gouverneur. Kort daarna werd hij raad-extraordinair van Indië. In 1638 werd hij raad-ordinair, maar ging begin 1639 terug naar Nederland. Hij vestigde zich in Amsterdam waar hij in 1640 trouwde met Judith Barra. Nadat hij door speculatie zijn complete kapitaal had verlore, werd hij op 4 september 1645 weer tto raad-ordinair van Indië benoemd en vertrok met zijn vrouw naar Indië. Enige dagen na zij aankomst, en wel op 21 juli 1646 stierf zijn vrouw. Nadat gouveneur-generaal Van der Lijn ontslag had gekregen, werd Reyniersz. op 6 oktober 1650 tot zijn opvolger benoemd. Hij betrok het kasteel in Batavia met zijn tweede vrouw, de veertienjarige Françoise de Witt, waarmee in mei 1648 was getrouwd. Zij was geboren in Masulipatnam, India en had Nederland nooit gezien. De Nederlandse gewoonten aan het hof van de landvoogd werden kleiner.

Van de Heeren XVII had Reyniersz. de opdracht gekregen de concurrentie in de handel uit te sluiten. Er moest krachtig worden opgetreden tegen particuliere verkoop. In geval van te grote productie van specerijen moest worden overgegaan tot kappen van bomen. Dit deed Reyniersz. consequent, dit tot groot ongenoegen van de bewoners van de speceijeneilanden. Op West-Ceram ontbrandde een bloedige opstand. De Nederlandse vesting werd aangevallen. Er vielen aan bewonerskant 150 slachtoffers en de strijd werd pas beslecht in 1658, ver na de landvoogdij van Reyniersz. In 1654 verleenden de Heeren XVII op zijn verzoek ontslag ‘wegens de gansch kwade despositie van zijn gezondheid.’ Indien van Reyniersz. niet zijn ontslag had ingediend zou hij dat toch wel gekregen hebben, omdat hij ‘bevonden sijnde niet te besiten de vereyschte bequamheden om dat ampt waar te nemen.’ Toen het ontslag in Batavia aankwam was Reyniersz. na een lang ziekbed reeds in de nacht van 18 op 19 mei 1653 overleden. Als belangrijkste feiten uit Reyniersz. bewind moeten genoemd worden de stichting van de nederzetting aan de Kaap de Goede Hoop in 1652 en de strijd tegen de Portugezen in Ceylon eveneens in 1652.

Bronnen
-           P.A. van der Lith en Joh. F. Snelleman, Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië, deel 3 (1896-1905), p.421.
-           L.P. van Putten, Ambitie en onvermogen, Gouverneurs-generaal van Nederlands-Indië 1610-1796  (2002), p.76-79.
-           P.C. Molhuysen en P.J. Blok, Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel 4 (Leiden 1918), p. (27-11-2017)
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Carel_Reyniersz (1-12-2017)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Carel Reinierszkade (1) Carel Reinierszpad (1)