Doedel, Louis

Louis Alfred Gerardus Doedel (Paramaribo, 26 juli 1905 – aldaar, 10 januari 1980) was een Surinaams vakbondsbestuurder. Doedel doorloopt de ULO school. In de jaren twintig van de 20e eeuw wordt hij zich bewust van de armoede, werkloosheid en sociale ongelijkheid in de Surinaamse samenleving. Zelf gaat hij in 1928 naar Curaçao, omdat daar meer en beter betaald werk te vinden is. Op Curaçao werkt hij bij de belastingdienst.
Het is op dit eiland dat Doedel zijn eerste politieke activiteiten ontplooit. In januari 1931 verscheen onder zijn redactie de nieuwjaarskrant Heil den Lezer een artikel, "Waarheen", welk een aanklacht is tegen het koloniale bewind in Suriname. Vanwege zijn politieke activiteiten wordt Doedel door het Bestuur van Curaçao ontslagen.

Bron
-           https://nl.wikipedia.org/wiki/Louis_Doedel (geraadpleegd 15-7-2019)

Vernoemingen in Indische buurten (aantal keren)
Louis Doedelstraat (1)

Niet lang na zijn terugkeer in Suriname raakte Doedel betrokken bij de activiteiten van een aantal andere remigranten uit Curaçao die ontevreden waren over het beleid van de overheid ten aanzien van de economische crisis. Op 8 juni 1931 beleggen ze een vergadering in Court of Charity aan de Burenstraat. Tijdens deze vergadering werd een Comitè van Actie, het Surinaams Werklozen Comitè (S.W.C.), in het leven geroepen met Doedel als voorzitter. Er werd besloten op 17 juni, met ondersteuning van een werklozendemonstratie, gouverneur A. Rutgers een petitie aan te bieden met voorstellen om werkgelegenheid te creëren.

Deze werklozendemonstratie wordt de eerste grote van Suriname. Naar schatting hebben 3.000 mensen deelgenomen aan de demonstratie. Gouverneur Rutgers reageerde welwillend toen de bovengemelde petitie werd aangeboden. In augustus maakte de gouverneur een aantal maatregelen bekend ter bestrijding van de werkloosheid. Deze maatregelen zijn alleen gericht op de Creoolse bevolking en ze behelzen werkverschaffing middels een aantal banen in de openbare werken en de goudsector na de wijzigingen in de goudverordeningen. Omdat hiermee het belangrijkste doel van het S.W.C. lijkt te zijn bereikt, ontbond de organisatie zich op 5 augustus.

Enkele dagen later, op 9 augustus 1931, wordt de Surinaamse Volksbond (S.V.B.) opgericht, waarvan Doedel wederom voorzitter werd. De bond richtte zich op mensen in de districten. De S.V.B. is gauw ontevreden over de werkwijze van de overheid. Op 28 oktober wordt een 'algemene grote volksvergadering van weklozen in theater Elize (later Luxor) aan de Zwartenhovenbrugstraat georganiseerd. Statenleden Biswamitre, D. Simons en De Miranda, bestuursleden van andere bonden en de pers waren ook aanwezig. Deze vergadering mondt uit in het zogenaamde 'hongeroproer', dat twee dagen duurde. Er vinden plunderingen plaats, er worden oproepen gedaan tot stakingen en in Jansenboiti snijden Hindostanen de telefoonverbinding met Paramaribo door. Als de volgende dag enkele SVB-bestuursleden de menigte probeerden te kalmeren, resulteerde weinig tactisch optreden van de politie in een schietpartij, waarbij een dode en twee gewonden vielen. Hierna worden enkele mensen gearresteerd. Blijkbaar geschrokken van deze gebeurtenissen, regelde het Koloniaal Bestuur nu versneld het gouddelven ten behoeve van de werklozen.

Intussen was op 4 oktober 1931 de Surinaamse Algemene Werkers Organisatie (S.A.W.O.) opgericht met Doedel als voorzitter en Theo Sanders als tweede man. De S.A.W.O. hield zich sterker dan haar voorgangers met de politiek bezig, ging de socialistische kant op, richtte zich op alle bevolkingsgroepen en vrouwen, benadrukte het belang van scholing en organisatie. De S.A.W.O. had de traditie om op 1 mei de dag van de internationale arbeiderssolidariteit te vieren, ingezet. Op 15 juli 1932 zag het Koloniaal Bestuur de kans om de rechtspersoonlijkheid van de organisatie te ontnemen, vanwege de kritiek die het had geleverd op de kerken. Vervolgens werd de Surinaams Arbeiders Verbond (SAV) opgericht, maar het kon weinig activiteiten ontplooien, vanwege het repressieve overheidsbeleid. Deze organisatie stond in contact met Anton de Kom en in december 193 werd het Surinaams Werklozen Strijd Comitè opgericht. Er is weinig bekend over deze twee organisatie’s en vermoedelijk hing het samen met de komst van Anton de Kom op 4 januari 1933.

In 1933 heeft Doedel een 'Kantoor voor Algemene Zaken' opgezet, dat onder andere een vakliedenbeurs is begonnen om beter zicht te krijgen op de omvang van de werkloosheid en om te bemiddelen bij werk. Hij geeft in de daaropvolgende jaren een hele serie pamfletten, manifesten en kranten zoals de Banier uit, waarin hij voortdurend aandacht vraagt voor de problemen waarmee arbeiders, kleine boeren en werklozen te kampen hebben en waarin het Koloniaal Bestuur een krachteloos beleid ten aanzien van de economische crisis verwijt.

Door zijn politieke activiteiten en gepronoceerde stellingsname raakte hij geregeld in conflict met de koloniale autoriteiten. Als hij op 29 mei 1937 een bezoek wil brengen aan de gouverneur Kielstra om deze een petitie aan te bieden omtrent de situatie van de arbeidende bevolking, wordt hij gearresteerd en vervolgens ter observatie overgebracht naar de psychiatrische inrichting Wolffenbuttel. De ‘observatie’ duurt van 1937 tot 1980. Deze Surinaamse strijder tegen armoede en onrecht wordt bewust kapotgemaakt en raakt in de vergetelheid. Hij sterft een paar dagen na zijn vrijlating. Henk Herrenberg zorgt ervoor dat Doedel een waardige begrafenis krijgt. Heel weinig is bekend over de opsluiting van Doedel die 43 jaar duurde.

Het Comitè 'Eerherstel Louis Doedel' heeft zich ten doel gesteld het geschiedenisonderwijs met betrekking tot Doedel te herzien, vernoeming van een openbare school, straat en/of plein naar hem en het streven naar een borstbeeld.

Schrijfster Usha Marhè schreef het volgende over de rehabilitatie van Doedel: "Louis Doedel is een van de grondleggers van de Surinaamse vakbeweging. Het zou de Surinaamse vakbonden sieren, als zij het voortouw nemen om Louis Doedel gerehabiliteerd te krijgen. Omdat Doedel een man van het volk was, zouden ze zonder aanziens des persoon hiertoe moeten samenwerken met de bevolking, de regering en het Comité Eerherstel Doedel. Op 26 juli a.s. zou Louis Doedel zijn 105de verjaardag vieren. Nu wij beter weten, moeten wij Doedel de eer bewijzen die hem toekomt."

Op 10 januari 2013 vond de onthulling plaats van de bronzen kop van Louis Doedel. Oud-parlementsvoorzitter, Emile Wijntuin, publiceerde in hetzelfde jaar het boek, Louis Doedel martelaar voor het Surinaamse volk.

Geraadpleegde literatuur:

Scholtens, Ben (1987): Louis Doedel, Surinaams vakbondsleider van het eerste uur. Paramaribo, Suriname.

Wijntuin, Emile (2013): Louis Doedel, martelaar voor het Surinaamse volk. Paramaribo, Suriname.