Urk

De zonsondergang van het Nederlandse koloniale rijk

Door Dennis den Hartog

Straatnamen in Urk zijn op zichzelf al een bijzonder fenomeen. Het voormalige eiland had tot ver in de twintigste eeuw geen straatnamen. De oude kern van Urk was opgedeeld in de zogenoemde wijken. Huizennummers werden in een wijk doorgeteld. Dit veranderde na de jaren twintig. Langzaamaan kreeg Urk straatnamen. Dit was vooral noodzakelijk door de groei van de gemeente in de twintigste eeuw. De provincie Noord-Holland en later de provincie Overijssel, waar de gemeente achtereenvolgend onder viel, verwachtte straatnamen in de uitbreidingsplannen van de gemeente. Het is daarom opvallend dat Urk uiteindelijk ook een Indische buurt kreeg. Ook al is de naam Indische buurt niet helemaal correct. Vijf van de dertien straten kregen namen van destijds nog bestaande overzeese bezittingen: Aruba, Bonaire, Curaçao, Nieuw-Guinea en Suriname. Urk was zodoende de laatste Nederlandse gemeente die een straat vernoemde naar Oost-Indië, voordat ook dit laatste Nederlandse bezit gedekoloniseerd werd.

[...]

Koloniale straten in een Postkoloniale tijd
Met het doorvoeren van de laatste wijzigingen in het uitbreidingsplan, werd het in 1958 tijd om de nieuwe straten van namen te voorzien. In oktober 1958 kwam het College van Burgermeester en Wethouders met een voorstel om een aantal van de straten te vernoemen naar Nederlandse overzeese bezittingen. Zogenoemde Indische straatnamen leek het college wel passend in deze nieuwe tijd van overzeese relaties. Desalniettemin stuitte het college op veel verzet vanuit de gemeenteraad. De dekolonisatie leek wereldwijd in de jaren vijftig in een stroomversnelling  te zijn gekomen. Dit merkte ook het raadslid Koffeman op: ‘Ik ben er dan niet voor om namen te noemen naar plaatsen, naar eilanden en naar bezit dat we toch kwijt raken’. Hierop brak de discussie over de straatnaamgeving los.

Bovenstaande is slechts een klein deel van het artikel dat verschijnt in het boek Onze Indische buurten. Volg voor de verschijningsdatum deze website of onze Facebookpagina Indische buurten.

Historische foto's Indische buurt

Hier verschijnen binnenkort enkele historische foto's van de straten. Het OIb-team is hierover in contact met het Museum Het Oude Raadhuis in Urk.

Hedendaagse foto's Indische buurt

View the embedded image gallery online at:
https://indischebuurten.nl/buurten/urk#sigProId8b916bdbd4