Heveadorp

Door Dick Rozing

In de gemeente Renkum ligt Heveadorp. Hier werd aan het begin van de twintigste eeuw een tuindorp gerealiseerd voor het personeel van de rubberfabriek ‘Hevea’. De arbeidershuizen werden, compleet met rieten kap, gebouwd in de Engelse cottagestijl, om het ideaal van het idyllische leven in het buitengebied te realiseren. Indische straatnamen zal men er niet vinden, maar de connectie met Indië was overduidelijk aanwezig omdat vanuit het eilandenrijk de grondstoffen voor de fabriek werd geïmporteerd. De huizenblokken kregen om die reden gevelstenen met de namen van de grootste eilanden mee: Java, Sumatra, Borneo en Celebes.  In de jaren zeventig werd de fabriek gesloten en gesloopt. Dit dreigde ook met de huizen te gebeuren omdat het dorp in een natuurgebied is gesitueerd. Er zijn ten behoeve van de nieuwbouw wel woningen gesloopt, de zogenoemde 'bunkerwoningen' en een woning genaamd 'Modern'. Acties voor het behoud bleken succesvol en daaraan is het te danken dat een bijzonder stukje erfgoed met een Indisch tintje tot op de dag van vandaag te bewonderen is.

In het blok huizen, begrensd door de Middenlaan, Zuiderlaan was in de muur de gevelsteen CELEBES ingemetseld. Helaas is de muur weggeslagen tijdens de beschietingen van de Tweede Wereldoorlog, in september 1944. Niemand in het dorp kan nu nog vertellen waar deze steen gebleven is.

In de gevel van Beeklaan 33 vindt u de steen MADOERA (ingemetseld in 1986) en in de voortuin een met dezelfde naam die wordt gebruikt als bloembak.Deze beide stenen zijn afkomstig van de gesloopte bunkerwoningen (stonden op de plaats waar nu het speelveld ligt en zijn niet herbouwd)). De bewoner van een die panden is verhuisd naar Beeklaan 33 en heeft de beide stenen gered van de sloop.

Dhr. Peter Maassen, geboren en getogen in Heveadorp, bericht nog het volgende:

“Begrensd door de Beeklaan, Zuiderlaan, Tuinlaan en Noorderlaan, doorsneden door de Middenlaan en de Centrumlaan bestond Heveadorp uit vier blokken.

Beginnend bij de Restaurant de Valkenier (nu Italiaans Restaurant Adriano geheten), dan kwam je eerst bij de Noorderlaan. Bovenaan links kom je in de Tuinlaan, aan het einde daarvan is de Zuiderlaan, aan het einde daarvan is de Beeklaan en dan is de cirkel weer rond.

Het blok bovenaan de Noorderlaan en aan de andere kant de Centrumlaan was BORNEO, (steen is in gevel aanwezig) aan de andere kant van de Centrumlaan heette het blok SUMATRA, (steen in gevel aanwezig). In het onderste gedeelte van de Zuiderlaan tussen de Middenlaan en de Beeklaan was een blok met de naam JAVA (steen in gevel aanwezig) en tenslotte het onderste deel van de Centrumlaan tot de Noorderlaan was CELEBES (steen in gevel aanwezig)”.

Bronnen: 

- https://nl.wikipedia.org/wiki/Heveadorp 

- Stichting voor Heemkunde in de gemeente Renkum, mevrouw Betty de Roder en Pieter van der Kuil

Historische foto's (Stichting voor Heemkunde in de gemeente Renkum)

Hedendaagse foto's (Dick Rozing)