Groningen

Het begon met de Riouwstraat

Door Michael Bremmers

Hieronder ziet u enkele vormgegeven pagina's van het artikel Groningen uit het te verschijnen boek Onze Indische buurten.

 ‘Waardevolle stedenbouwkundige structuren, waaronder een ruime hoeveelheid groen, en op veel plaatsen een hoge architectonische kwaliteit’ kenmerken de Groningse wijken de Korrewegwijk en De Hoogte. Vandaar dat de gemeente beide wijken, waarin ook de Groninger Indische buurt ligt, benoemd heeft tot beschermd stadsgezicht. De structuur en verkaveling van de wijken, die zich vanaf eind negentiende eeuw ontwikkelden, zijn gebaseerd op twee historische wegen die de stad met de omliggende gebieden verbonden: de Korreweg en de Bedumerweg. In de periode tussen 1870 en 1910 vond in het landelijke gebied dat tussen deze twee straten ligt de eerste bebouwing plaats. In tegenstelling tot latere bebouwing was deze niet planmatig. Tussen 1910 en 1956 werd het resterende gedeelte van de wijk gebouwd, waarbij het Algemeen Uitbreidingsplan van 1906 van de Groninger stadsarchitect en directeur Gemeentewerken Jan Anthoy Mulock Houwer als leidraad diende. Latere uitbreidingsplannen, zoals dat van H.P.J. Schut en Hendrik Petrus Berlage uit 1928 en diverse deelplannen die hierop voortbouwden, wijzen hier veelal op terug.       

Van Derde Hunzestraat tot Indische buurt
Begin twintigste eeuw zag de wijk er nog heel anders uit, zeker qua naamgeving. Er was in eerste instantie namelijk helemaal geen Indische buurt gepland. In 1896 was met de aanleg van de Eerste en Tweede Hunzestraat en de Fivelstraat de Hunzebuurt geboren. Toen tussen de Korreweg en het inmiddels gedempte Boterdiep een straat werd gebouwd die parallel liep aan de Tweede Hunzestraat, stelde de gemeenteraad dan ook voor om deze straat de Derde Hunzestraat te noemen. Timmerman en houthandelaar Romke Meihuisen, die een gedeelte van de nieuwe straat had aangelegd, maakte hiertegen echter bezwaar. Hij vreesde dat zijn bouwpercelen die hieraan lagen minder waard zouden worden, omdat de Eerste en Tweede Hunzestraat bij velen ‘in een minder goeden reuk staan.’ Zodoende stelde het college van B en W in de raadsvergadering van 21 december 1907 voor deze straat Riouwstraat te dopen en ‘aan verder aanteleggen straten in deze buurt ook namen te geven, ontleend aan Nederlandsche bezittingen in den Indischen Archipel.’ Dit zodat de straatnamen ‘onderling zeker verband houden’ en er ‘op den duur eene Indische wijk ontstaat.’ De raad bekrachtigde dit voorstel voor de Riouwstraat op 4 januari 1908 met twintig tegen elf stemmen.

In de raadsvergaderingen wordt het voorstel van het college van B en W om straatnamen te ontlenen aan Nederlandse bezittingen in de Indische Archipel niet verder onderbouwd. Het voorstel lijkt dan ook uit de lucht te komen vallen. Dit is echter niet per se het geval, aangezien Groningen een duidelijke connectie met Indië had. In de Groningse binnenstad zijn bijvoorbeeld nog vele plaatsen en gebouwen te vinden die te maken hebben met de bedrijvigheid van de West-Indische Compagnie (WIC), die door de Groningse elite als cruciaal voor de welvaart en het prestige van de stad en het gewest werd bestempeld. In 1622 werd, een jaar na de oprichting van de WIC op 3 juni 1621, in Groningen de Kamer Stad en Lande opgericht. Hiermee kreeg Groningen een eigen afdeling in het bestuur van de WIC, die het had bedongen nadat er bij de oprichting van de VOC geen Kamer in de noordelijke gewesten was gevestigd. Via deze eigen Kamer investeerden vooraanstaande Groningers onder meer in de WIC en in plantages in Suriname en op de Antillen. Daarnaast bood het een netwerk voor de elite om ‘handelsstrategieën te bespreken, monopolies te regelen en voor het familiekapitaal gunstige huwelijken te bevorderen.’

Wilt u op de hoogte blijven van de verschijningsdatum van het boek Onze Indische buurten blijf dan onze website en Facebookpagina Indische buurten volgen.

Historische foto's Oost-Indische buurt

View the embedded image gallery online at:
https://indischebuurten.nl/buurten/groningen#sigProIdbd59746192

Oost-Indische buurt

View the embedded image gallery online at:
https://indischebuurten.nl/buurten/groningen#sigProIdfb6fad8e17

Historische foto's West-Indische buurt

View the embedded image gallery online at:
https://indischebuurten.nl/buurten/groningen#sigProId49ccb41ccc

West-Indische buurt

View the embedded image gallery online at:
https://indischebuurten.nl/buurten/groningen#sigProIde1d257cf35