Winterswijk

Geen Indische buurt, maar Passantenkamp en Zuilenes

Door Sjoerd van der Werf

Winterswijk heeft niet een, maar twee Indische buurten. En die worden eigenlijk niet eens zo genoemd. Een deel van de wijk heet eigenlijk Zuilenes, de naam die dat gebied aan de noordwestzijde van het dorp al had voordat het in de twintigste eeuw als woonwijk in beeld kwam. Het oudste deel van de wijk, met de Oost-Indische namen, werd tijdens de ontwikkeling in de jaren dertig ook Passantenkamp genoemd.

Deze Oost-Indische wijk, waar de huizen vanaf de jaren dertig zijn gebouwd, telt vijf straten: Atjehstraat, Balistraat, Bankastraat, Delistraat en Javastraat. De jongere West-Indische wijk sluit daar op aan met de Arubastraat, Curaçaostraat en Surinamestraat en wordt vooral gekenmerkt door de naoorlogse architectuur van de wederopbouw. Als het om straatnamen gaat zijn deze wijken niet homogeen, wellicht is dat de reden dat het in de volksmond nooit echt de 'Indische buurt' is gaan heten. De vijf Oost-Indische straten komen uit op de Passantenkamp. De drie West-Indische straten liggen in een buurt waar de twee andere straten namen hebben die niets met de koloniale geschiedenis van doen hebben.

Zuilens Enk
Het gebied aan de noordwestzijde van Winterswijk dat rond 1832 ook als Zuilens Enk wordt beschreven, was onderdeel van de buurtschap West-Dorpbuurt. De grindweg naar Groenlo loopt er in het noorden langs, de Morgenzonweg vanaf de Haitsma Mulierweg in westelijke richting. De Passantenkamp en Zuilenes vullen het gebied tussen de Groenloseweg en Morgenzonweg.

Langs die laatste weg bouwde vereniging De Bree (we zouden het nu een projectontwikkelaar noemen, met kapitaalkrachtige Winterswijkers als leden) in 1920 zeven woningen in Engelse landschapsstijl, vijf jaar later gevolgd door twee woningen op de hoek met wat in de jaren dertig de Balistraat wordt.

Naar de beweegredenen van het gemeentebestuur om de straten naar Indië te vernoemen is het gissen. Winterswijk heeft pas sinds 1980 een aparte straatnamencommissie, daarvoor werd het intern afgedaan en zijn er, voor zover bekend, geen documenten bewaard gebleven waar de keuze voor een naam wordt uitgelegd. Het vernoemen naar de namen uit het koloniale bezit sluit waarschijnlijk aan op de gedachte dat Indië, zowel West- als Oost-, onlosmakelijk met het Nederlandse deel van het koninkrijk was verbonden. Die band was er, want de producten van de lokale textielfabrieken kwamen ook in de kolonie terecht. Weverij De Batavier (de naam komt overeen met hoofdstad Batavia, nu Jakarta) produceerde al in 1862 'katoentjes' voor Indië.

Bovenstaande is slechts een fragment van het lange artikel van Sjoerd van der Werf dat verschijnt in het boek Onze Indische buurten. Volg deze website en onze Facebookpagina Indische buurten voor de verschijningsdatum!

Historische foto's

View the embedded image gallery online at:
https://indischebuurten.nl/buurten/winterswijk#sigProId5a5d51e264

Hedendaagse foto's

View the embedded image gallery online at:
https://indischebuurten.nl/buurten/winterswijk#sigProIdff1fc157c1

Indische sporen Generaal Berenschot en Ter Woord

View the embedded image gallery online at:
https://indischebuurten.nl/buurten/winterswijk#sigProId5eb9d0035f